Marx i Marx

Bo to dzisiaj, 5. kwietnia mija 200 lat od urodzin Karla Marxa. Dlatego takie małe wariacje wokół wielkich tematów.

Był rok chyba 1978. Mój pierwszy kontakt z człowiekiem z wolnego świata, z Niemiec. Przyjechał z autobusem parafian dawny proboszcz mojej ówczesnej parafii. Umawiał się wcześniej, bezpieka czuwała. Był dzień 1. maja, przed południem pojechałem do miasta, by z okna od znajomych popatrzyć na pierwszomajowy pochód. Moje dziewczyny ze scholi i ministranci nieśli jakieś tam bzdurne emblematy i dekoracje. Bo ci aktywni to zawsze muszą być na topie.

Wróciłem i za chwilę są moi goście z Niemiec. Opowiadam, gdzie byłem. Ksiądz Niemiec patrzy na mnie zgorszony i powiada z oburzeniem: „Ministranci na komunistycznym pochodzie? Z czerwonymi flagami? Jak to?” Intuicyjnie zrozumiałem, że nie ma mu czegokolwiek tłumaczyć. I nie chodzi o różnicę języków, większą jest różnica sposobu myślenia, życiowej filozofii. Odpowiedziałem żartobliwym powiedzonkiem, które krążyło po Polsce: Wie ksiądz, Polak to jak rzodkiewka. Z wierzchu czerwony, ale w środku biały. Skąd ja wtedy znalazłem ową rzodkiewkę po niemiecku? Ale znalazłem. Gość popatrzył marszcząc czoło i po małej chwili wybuchnął śmiechem.

Ale miałem pisać o Karlu Marxie. Moi rówieśnicy bez wątpienia znają to zdanie: „Widmo krąży po Europie, widmo komunizmu”. Tak, to wstępne motto i stwierdzenie rozpoczynające „Manifest komunistyczny” opublikowany w roku 1848. Ostatnio mówił o nim w wywiadzie dla niemieckiej gazety kardynał Reinhard Marx. Otóż widzi on w teoriach Karola Marksa ważną korektę systemu kapitalistycznego. Powiada też, że w swoim czasie „Manifest komunistyczny” zrobił na nim wrażenie także dlatego, że napisano go w imponującym języku.

No, z tym językiem to bym nie przesadzał – ale pewnie stracił w przekładzie. Nieważne. Nie pamiętam, czy jako licealista (1958-1962) przeczytałem do końca tę przymusową wtedy lekturę. Zostało mi jednak w pamięci zacytowane wyżej motto. Przy całej klasie nikt z takich tekstów i autorów śmiechów sobie nie robił. Zasady poruszania się w świecie każdy z domu wyniósł. Ale w gronie dwóch – trzech osób można było więcej. Bawiło nas to „widmo”, odczytywaliśmy to jako mimowolne stwierdzenie, że z komunizmu tylko widmo zostało. Reszta manifestu była nam obca. Pewnie dlatego, że – jak pisze jeden z komentatorów Marxa – „tzw. socjalizm naukowy, który wyrósł z poglądów filozoficznych, tylko w związku z nimi staje się zrozumiały”. Myśmy nie rozumieli jego filozofii, nawet stosowny przedmiot wykładany w czasie studiów teologicznych tego nie zmienił.

Więcej – większość wywodów „Manifestu” kojarzyła się nam (nawet jako licealistom) z całą propagandówką tamtych czasów. Czyli z „widmem”, które z jakiegoś musu krąży po Europie. Nie mieliśmy racji. Dla wielu środowisk i dla wielu ludzi była to wręcz biblia i fundament rozumienia świata. I – co gorsza – urządzania świata na siłę. Z tego nie można żartować, bo taka siła komunizmu stała się przyczyną niewyobrażalnych w 1848 roku nieszczęść, cierpień, morza krwi, terroru.

Wywody kard. Reinharda Marxa nie budzą sprzeciwu. Ale to tak, jak z moją rozmową we wspomniane pierwszomajowe przedpołudnie. Niektórzy ludzie (poszczególne osoby, ale i całe ugrupowania) nie mogą się zrozumieć. Wszędzie tam, gdzie wypowiedzi są związane z jakąś konkretną filozofią, trzeba je odczytywać w jej świetle. Przykładając do nich jakąkolwiek inną miarę myślową, trzeba się liczyć, że nie zrozumiemy niczego, a przynajmniej pojmiemy niewiele. Dlatego żartowaliśmy i w liceum, i w czasie studiów z niektórych sformułowań „Manifestu”.

I tu wracam do opisującego Polaków żartu – że są jak rzodkiewka. Mamy swoją, „białą” filozofię – niekoniecznie systemową. Może warto (może nawet trzeba) poznawać inne filozoficzne systemy. Po co? By choć trochę rozumieć innych ludzi, którzy nie zawsze są wcieleniem zła. Ale dzisiejszy świat z filozofii raczej żartuje – choć przecie jest ona nieodzowna w rozumieniu i porządkowaniu świata.

Kardynał Reinhard Marx powiedział, że chętnie zapytałby Karla Marxa, nawet gdyby go to zdenerwowało, co ludzie zrobili z jego ideami. Bo jego zdaniem, nie można historycznie oddzielić myśliciela od tego, co inni zrobili później w jego imieniu, zwłaszcza jeśli miało to złe konsekwencje.

«« | « | 1 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Autoreklama

Autoreklama

Kalendarz do archiwum

niedz. pon. wt. śr. czw. pt. sob.
25 26 27 28 29 1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31 1 2 3 4 5 6
12°C Czwartek
rano
14°C Czwartek
dzień
14°C Czwartek
wieczór
12°C Piątek
noc
wiecej »