Wykluczenie społeczne w Polsce

Raport "Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce" składa się z kilkudziesięciu artykułów przygotowanych przez środowisko akademickie, organizacje pozarządowe. Dotyczy m.in. wykluczenia osób starszych, niepełnosprawnych, ubóstwa dzieci. Podejmuje także temat wykluczenia cyfrowego, edukacyjnego, mieszkaniowego, prawnego.

Według Pawła Kubickiego z Instytutu Gospodarstwa Społecznego SGH, do 2035 r. odsetek osób starszych w Polsce wzrośnie z 13,9 proc. do 23,2 proc. "Coraz większym wyzwaniem dla polityki społecznej będzie jak najbardziej efektywne wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego osób starszych" - zaznacza.

Kubicki podkreśla też, że w Polsce wskaźnik zatrudnienia osób starszych jest niski w porównaniu z innymi krajami UE. W jego ocenie najważniejszym czynnikiem wykluczającym osoby starsze z rynku pracy w Polsce jest brak akceptacji społecznej dla pracujących seniorów, w szczególności kobiet. "Jedynie ustawowe wydłużenie wieku emerytalnego mogłoby szybko zmienić tę sytuację i wydłużyć aktywność zawodową osób starszych" - zaznacza Kubicki.

Z kolei prof. Elżbieta Tarkowska z Instytutu Filozofii PAN wskazuje, że żyjąca w biedzie rodzina nie znajduje pomocy w problemach związanych z wychowaniem w instytucjach edukacyjnych. Podkreśla m.in., że przez polityków, decydentów niedoceniana była rola przedszkoli w wyrównywaniu niedoborów edukacji, kultury, umiejętności wyniesionych przez dzieci z domu. Zaznacza, że najmniejszy odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym jest na wsiach i małych miasteczkach, czyli tam, gdzie są największe skupiska ubóstwa i innych problemów społecznych. "Zreformowany system oświaty działa na rzecz podtrzymywania dotychczasowych nierówności i zróżnicowań społecznych" - dodaje. Podkreśla jednocześnie, że pomoc instytucji nastawiona przede wszystkim na zaspokajanie bieżących potrzeb rodziny jest bardzo ważna, ale niewystarczająca.

"Od kilkunastu lat polska społeczna polityka mieszkaniowa stoi na krawędzi zapaści" - uważa Piotr Olech z Pomorskiego Forum na Rzecz Wychodzenia z Bezdomności. Zaznacza, że aż 35,5 proc. ludności Polski mieszka w złych lub bardzo złych warunkach. "W Polsce potrzebujemy pilnych inwestycji nie w nowe, strzeżone, chronione i grodzone osiedla mieszkaniowe, ale w mieszkalnictwo socjalne z prawdziwego zdarzenia" - podkreśla Olech.

Dominik Batorski z UW wskazuje na problem wykluczenia cyfrowego, które odnosi się do "istotnych różnic pomiędzy tymi, którzy mają regularny dostęp do technologii cyfrowych i informacyjnych i potrafią z niego korzystać a tymi, którzy tego dostępu nie mają". Podkreśla, że z internetu korzystają osoby młode, lepiej wykształcone. Z kolei zauważa, że coraz częściej rekrutacje pracowników odbywają się wyłącznie w sieci. W jego ocenie osoby, które nie korzystają z internetu, są w większym stopniu zagrożone wykluczeniem społecznym i ekonomicznym.

Batorski podkreśla też, że jedynie 23 proc. osób z niepełnosprawnością korzysta z komputerów, a 19 proc. z internetu. "Internet mógłby przyczynić się do wyrównywania szans takich osób. Już w tej chwili osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, które korzystają z nowych technologii, mają kilkukrotnie większe szanse na posiadanie pracy" - zaznacza.

Social Watch jest międzynarodową siecią organizacji z ponad 60 krajów świata, które działają na rzecz rozwoju społecznego opartego na idei praw człowieka: osobistych, politycznych, ekonomicznych, socjalnych i kulturowych.