Akcja "X2" - wypędzić zakonnice

Nadano jej kryptonim "X2". W jej trakcie wysiedlono ponad 1400 zakonnic i zlikwidowano ponad 400 domów zakonnych w południowo-zachodniej Polsce. Decyzję o przeprowadzeniu akcji podjął sam premier Józef Cyrankiewicz. Objęła klasztory z województw: opolskiego, wrocławskiego i katowickiego (wówczas noszącego nazwę staliningradzkiego). Przeprowadzono ją pod pretekstem likwidowania rzekomych wpływów niemieckich w klasztorach. Milicja wtargnęła do domów zakonnych w środku nocy. Niespodziewające się niczego zakonnice nie miały nawet czasu się spakować. Pozwolono im zabrać tylko najpotrzebniejsze rzeczy. Zostały wywiezione do obozów pracy. Tam siostry, które dotąd zajmowały się działalnością opiekuńczą, charytatywną czy prowadzeniem szkół, były zmuszane do prac, z którymi nigdy nie miały nic wspólnego i które nie były zgodne z ich charyzmatem. - Na tym polegało największe zło tej akcji. Zakonnice zostały pozbawione prawa do bycia zakonnicami - uważa Jan Żaryn, historyk z IPN. Represje objęły dziesięć zgromadzeń (m.in. sióstr elżbietanek i sióstr św. Jadwigi). - Z represji wobec duchowieństwa, które podejmowano w latach 1953 - 1956, ten przypadek był zdecydowanie najdotkliwszy - mówi Jan Żaryn. Wcześniej ograniczano się zazwyczaj do zakazu nauczania religii albo prześladowano pojedynczych przedstawicieli Kościoła. Do 1956 roku w sumie zostało aresztowanych 10 procent duchownych. Chociaż rok 1956 przyniósł zakonnicom wolność, to - jak się okazało - nie miały już do czego wracać. Władze zagrabiły grunty i budynki klasztorne. Dotąd zgromadzeniom nie udało się ich odzyskać. W 2002 roku Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach rozpoczął śledztwo w tej sprawie.