To już ostatnie takie odliczenie

Uchwała ma charakter ogólny i będą się do niej stosować wszystkie sądy administracyjne w sprawach ewentualnych sporów podatników z organami podatkowymi o wysokość odliczenia. Po uchwale cała kwota przekazanej darowizny zmniejszy dochód, czyli podstawę opodatkowania. Aby wygrać z fiskusem, trzeba jednak zadbać o dobre udokumentowanie odliczenia. Problem związany był z dwutorowym uregulowaniem kwestii odliczania darowizn kościelnych w przepisach prawa podatkowego. Po pierwsze, podstawę do odliczenia darowizn dawała i daje nadal ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). I choć w ciągu kilku lat zmieniała się numeracja przepisu, przez większość czasu jej obowiązywania podatnik mógł od dochodu odliczyć darowizny dokonane m.in. na cele kultu religijnego i na działalność charytatywno-opiekuńczą – łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10 proc. dochodu (w 2004 r. limit został zmniejszony do 350 zł). W sumie odliczenia z tytułu wszystkich darowizn ustanowionych przez podatnika na wymienione w ustawie cele nie mogły przekroczyć 15 proc. W systemie podatkowym obok limitowanego odliczenia z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych funkcjonuje też przepis o odliczeniu darowizn kościelnych bez limitu. Podstaw do bezlimitowego odliczania darowizn kościelnych szukać trzeba w tzw. ustawach kościelnych, które regulują stosunki państwa i kościołów poszczególnych wyznań. Dwa z nich dotyczące największych kościołów w Polsce to: • art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP (Dz.U. nr 29, poz. 154 z późn. zm.) oraz • art. 40 ust. 7 ustawy z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz.U. nr 66, poz. 287 z późn. zm.) Zgodnie z ich treścią (przepisy są analogiczne) darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym i podatkiem wyrównawczym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność. W odniesieniu do darowizn na inne cele mają zastosowanie ogólne przepisy podatkowe.

Uwaga na programy do wypełniania PIT Część programów komputerowych wypełniających automatycznie dostosowuje kwotę odliczenia do limitu przewidzianego w ustawie o PIT. Przypomnijmy, za 2004 r. odliczeniu darowizny na cele kultu religijnego maksymalnie łącznie z innymi darowiznami podlegało 350 zł.

W miarę jednak jak ustawodawca zaczął eliminować z ustawy podatkowej ulgi i odliczenia, z których można było powszechnie korzystać, organy podatkowe zaczęły baczniej przyglądać się odliczeniom darowizn z ustaw kościelnych i szukały sposobu na ograniczenie odliczanych kwot do wysokości limitu wynikającego z ustawy podatkowej. Najczęściej organy kwestionowały brak sprawozdania z wydatkowania darowanych pieniędzy oraz szczegółowość tego sprawozdania. I przez przypadek okazało się, że sprawa jest bardziej skomplikowana, a organy podatkowe będą mogły zakwestionować wszystkie odliczone bez limitu darowizny i to nie dlatego, że nie zostały spełnione przesłanki z ustawy kościelnej. Ale dlatego, że wcale nie było do tego podstaw. Jeden ze składów orzekających NSA powziął wątpliwości, czy w ogóle przepisy ustaw kościelnych mogą stanowić po wprowadzeniu w życie przepisów ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych podstawę do odliczania darowizn bez limitu. Organy podatkowe czekały na korzystne dla siebie orzeczenie i już zaczęły liczyć, ile pieniędzy będą musieli zwrócić im podatnicy. NSA nie przesądził tego uchwałą, bo odmówił odpowiedzi na pytanie. Na tym jednak sprawa się nie zakończyła. Choć uchwały nie było, część składów orzekających NSA niespodziewanie opowiedziała się za interpretacją niekorzystną dla podatników.