Abp Nycz: Pomyliliśmy szczęście z przyjemnością

- Wiele osób uważa, że ocena z religii jest oceną z pobożności, z wiary – to też budzi wątpliwości. - Nawet jeśli jakaś pobożna katechetka próbowała oceniać modlitwę, chodzenie do kościoła, czy na Gorzkie Żale, tośmy ją upominali i pisaliśmy w rozporządzeniach wewnątrzkościelnych, że tego nie wolno robić. Z przekonań uczeń sam rozlicza się w swoim sumieniu. Natomiast wyznacznikiem dla oceny są dwie rzeczy: szkolne przepisy prawne nt. oceniania w szkole oraz nasze kościelne dyrektorium, które wyraźnie mówi, że do składnika oceny nie mogą wchodzić przekonania i praktyki religijne. W szkole ocenia się dwie rzeczy, o których zapomina się w tych wszystkich dyskusjach. Wielokrotnie mówiło się, że po reformie roku 99 uczymy nie tylko wiedzy, ale także umiejętności posługiwania się tą wiedzą. I tak samo powinno być na lekcji religii. Zadaniem katechety jest np. nauczyć dziecko modlitwy, tak aby ono wiedziało, co to znaczy modlić się i jakie są podstawowe modlitwy chrześcijańskie. Katecheta ma prawo oceniać z umiejętności odmówienia „Ojcze nasz”, albo z umiejętności zachowania ciszy. Natomiast nie może oceniać tego, czy dziecko się modli i jak dużo się modli, bo to już nie jest umiejętność tylko praktyka modlitwy... - ...Pobnie jak ksiądz arcybiskup odmawiał sobie prawa do oceny, czy ktoś popełnił grzech ciężki, czy nie… - …Dokładnie o to samo chodzi. - Wielu młodych ludzi przyjeżdża do Warszawy z innych miast i odchodzą oni nie tylko od wiary, ale i od życia konkretnymi wskazaniami tej wiary, czego dowodem jest choćby narastająca liczba rozwodów. Czy ksiądz arcybiskup widzi ten problem i możliwości przeciwdziałania? - Tak, widzę tę sprawę bardzo wyraźnie, ale zanim odpowiem, chciałbym coś skorygować. Z tego pytania mogłoby bowiem wynikać, że poza granicami Warszawy istnieje wspaniała, stuprocentowa polska religijność, z tych terenów przyjeżdżają ludzie i tu tracą wiarę. Nie jest tak! Owszem, środowisko sprzyja, wykorzenienie nie sprzyja. Chętnie używam przykładu drzewa rosnącego w środku lasu. Ono nie potrzebuje zapuszczać głęboko korzeni, ponieważ jest chronione przez inne drzewa, przez las. To samo drzewo przewróci się, gdy zostanie samo. Bardzo często motywacja religijna w środowisku lokalnym, np. wiejskim jest dość tradycyjna: idę do kościoła, bo sąsiad idzie, bo tak mnie wychowano – i to jest ten las. Kiedy jadę do Warszawy, czy do Wiednia ta motywacja znika. Widziałem to bardzo wyraźnie w diecezji koszalińskiej. Na wsi pegeerowskiej frekwencja na mszy nie jest lepsza niż w Warszawie. Dlaczego? Bo trzy pokolenia nie były w stanie nadrobić wykorzenienia. Przyjechali tam pobożni lwowiacy, pobożni wilniacy i w jednym momencie się zagubili. - Czegoś im zabrakło. Czy nie tego samego brakuje warszawiakom na progu XXI wieku? - Brakuje głębokiej odpowiedzi na pytanie o motywację: dlaczego wierzę, dlaczego praktykuję? Kim jest dla mnie Chrystus? Na te pytania nie dajemy odpowiedzi. Przez wiele lat wydawało nam się, że różne okoliczności zewnętrzne sprawią, iż ci ludzie będą się trzymali w Kościele. Do 90. roku byliśmy trochę jak rozeschnięta beczka wsadzona w ziemię. Ona trzymała jeszcze wodę, bo ziemia ściskała. Kiedy wyciągnięto ją z tej ziemi okazało się, że tu i tam przecieka. To jest naturalnie rejon pracy Kościoła, ale myślę, że nie tylko Kościoła, bo dotykamy tu sfery moralnej. Wcześniej mówiliśmy o rozwodach – przecież to jest sprawa moralności. Obawiam się, że myśmy pomylili szczęście z przyjemnością. W całym wychowaniu dzieci, dominuje przekonanie, że dziecko ma być szczęśliwe, to znaczy ma mu być przyjemnie.