Religijność polskiej młodzieży

Zwraca na to uwagę znany socjolog religii ks. Janusz Mariański, który pisze, że „poszerzający się dystans ludzi młodych i krytyka pewnych aspektów Kościoła instytucjonalnego może być jedną z przyczyn zakłócających ich życie religijne, a nawet prowadzić do indyferentyzmu i ucieczki z Kościoła w świetle hasła: Kościół nie – Jezus tak”. Socjolog ostrzega, że mimo stosunkowo wysokiego poziomu praktyk religijnych, może coraz bardziej zaznaczyć się „deficyt kościelności” w świadomości zbiorowej Polaków. Wiara a sens życia Pewien niepokój budzą podawane przez Instytut Statystyki Kościoła odpowiedzi młodych na pytanie, na ile wiara stanowi pomoc w życiu codziennym. O ile w 1988 r. 70,8 proc. młodych deklarowało, że wiara stanowi dla nich ważną pomoc w codziennym życiu, to dziesięć lat później liczba przekonanych o tym spadła niemal o połowę (36,3 proc.), a w 2005 r. - choć nieco wzrosła - wynosiła 37,7 proc. Podobny spadek nastąpił w zakresie pozytywnej odpowiedzi na pytanie o wiarę jako „jedyne oparcie dla człowieka”: z 41,1 proc. w 1988 r., do 20,1 proc. w 1998 r. i 19,6 proc. w 2005 r. Z kolei o ile w 1988 r. sens życia poza religią widziało 14,2 proc. młodych, to w 2005 r. ich liczba wzrosła do 19,2 proc. Kościół autorytetem? Jedną z kluczowych kwestii jest odpowiedź na pytanie co dla młodych jest podstawowym kryterium wyboru, jakie są dla nich podstawowe autorytety? Badania z 2005 r. wykazują, że absolutnie podstawowym autorytetem w sytuacji konfliktu moralnego jest własne sumienie. Na pierwszym miejscu wymieniają je zarówno wierzący (71 proc.) jak i niewierzący (69,8 proc.). Z kolei wśród młodych deklarujących się jako głęboko wierzący tym najwyższym autorytetem obok sumienia jest też nauczanie Kościoła: sumienie – 53,6 proc. a nauczanie Kościoła – 15,8 proc. Niepokój budzi jednak fakt, że dla pozostałych młodych, którzy deklarują się po prostu jako wierzący, nauczanie Kościoła w sytuacji konfliktu moralnego ma zaledwie nieznaczne znaczenie - za autorytet uznaje je 2,8 proc. badanych. Podobnie traktowane są rady księży i spowiedników. W sytuacji konfliktu moralnego są one autorytetem dla: 4 proc. młodych głęboko wierzących i zaledwie 0,8 proc. uważających się za wierzących. Powyższe tendencje odzwierciedla także stosunek młodych do poszczególnych przykazań Dekalogu. Badania z 2005 wskazują, że za wiążące powszechnie uznawane jest tylko przykazanie: nie zabijaj (70 proc.). 55 proc. badanych za wiążące uznaje także przykazanie: nie kradnij. Natomiast wśród przykazań znacznie mniej respektowanych znajdują się przykazania: nie cudzołóż – 45 proc. uznaje je za wiążące; nie mów fałszywego świadectwa – 38 proc.; nie pożądaj żony bliźniego twego – 42 proc.; ani żadnej rzeczy, która jego jest – 38 proc.