Ks. Kloch: Niezrozumienie mediów w Kościele tworzy niepotrzebny dystans

Mówi ks. dr Józef Kloch, rzecznik Konferencji Episkopatu Polski. W rozmowie z KAI opowiada o 25-leciu swojego kapłaństwa, relacjach między Kościołem a mediami i pracy biura prasowego Episkopatu. - Powiedział Ksiądz kiedyś, że Kościół potrzebuje mediów. Ale czy dobrze z nich korzysta po 20 latach wolności? Kościół jest mocny w internecie i tygodnikach. Szczególnie dobrze wykorzystuje internet, który jest medium o wielkich możliwościach; jego stosowanie w Kościele stale jest rozwijane dzięki wysiłkowi intelektualnemu grupy entuzjastów. Także „Gość Niedzielny”, który jest o krok od zajęcia pierwszego miejsca wśród opiniotwórczych tygodników, i może prześcignąć „Politykę”, odnajduje się bardzo dobrze na rynku medialnym. - To media, należące do Kościoła. A jak zachowują się ludzie Kościoła wobec mediów świeckich? Dominuje współpraca z nimi czy lęk? Znaczna część ludzi Kościoła zachowuje dystans wobec mediów. Księża obawiają się manipulacji. Często nie wiedzą, że mogą i powinni żądać autoryzacji tekstu wypowiedzi w mediach drukowanych. Natomiast jeśli jest to radio czy telewizja to już nie mogą kontrolować, co zostanie wybrane z ich wypowiedzi i tego się bardzo obawiają. Odnoszę wrażenie, że tej bojaźni i rezerwy do mediów jest zbyt dużo. Innym powodem tego dystansu jest różnica między czasem, jakim duchowni dysponują na ambonie a czasem, który dają im media, gdy w 20-30 sekundach muszą zawrzeć główną myśl, a na dodatek w sposób ciekawy i dynamiczny. Wielu księży twierdzi, że to niemożliwe. I właśnie owo niezrozumienie mechanizmów, jakimi rządzą się media na całym świecie – zwłaszcza co do tempa pracy, autoryzacji i zwięzłości wypowiedzi – powodują niepotrzebny dystans. Dziennikarze to ludzie, którzy pracują i trzeba im pomóc w pracy, aby dobrze wykonali swoje zadanie. - Ale są osoby w Kościele, które bardzo dobrze potrafią media wykorzystać do ewangelizacji, a ich patronem z pewnością jest Jan Paweł II. Są ludzie, którzy świetnie wykorzystują media i bardzo dobrze w nich wypadają. Ojciec Leon Knabit, czy ks. Bogdan Bartołd, proboszcz archikatedry w Warszawie, to duchowni, którzy potrafią posługiwać się językiem dostosowanym do mediów. Nieraz na spotkaniach księża pytają mnie, dlaczego w mediach na okrągło obecni są trzej arcybiskupi Nycz, Życiński i Gocłowski oraz biskup Pieronek? Mówię im, że odpowiedź jest bardzo prosta: ponieważ potrafią mówić zwięźle, interesująco i odbierają komórki, są niemal zawsze do dyspozycji dziennikarzy, co jest bardzo ważne przy szybkim tempie pracy dziennikarzy. Na pytania odpowiadają natychmiast. Jeśli pyta dziennik, lub media elektroniczne – radio czy telewizja – odpowiedź musi nadejść natychmiast, na zasadzie dziś pytanie, dziś odpowiedź. Takie są realia pracy tych mediów i jeżeli ktoś rozumie te mechanizmy – jest w mediach obecny. A jeżeli ktoś nie potrafi, to dziennikarze go nie szukają. Jest to jednak drugorzędna praca duchownego, gdyż nie został on wyświęcony po to, aby był w mediach obecny. Ksiądz ma być mistrzem ducha, a nie mistrzem mediów. - I stosuje się Ksiądz do tych zasad w swojej pracy? Staram się, a jeżeli ktoś z dziennikarzy okazał się nierzetelny, to ja nie muszę z nim rozmawiać. Ale takich ludzi jest niewielu. - Jakimi tematami media interesują się najczęściej? Bez wątpienia czekają na sensację. Dlatego informacja o tym, że zorganizowano darmowo półkolonie dla dzieci z rodzin niezamożnych, nie jest niestety dla mediów interesująca. Jeśli dzieje się coś dobrego, media zwykle nie informują o tym, ale gdyby zdarzył się klaps na tychże półkoloniach, pewnie przyjechałoby niezwłocznie 20 dziennikarzy. Trochę trudno więc dziwić się ludziom Kościoła, że reagują dystansem na media działające w taki sposób. Że są one nastawione na zagadnienia interesujące – to normalne, także i ja jako odbiorca też szukam w gazecie ciekawych tematów. Ale między nimi a sensacjami jest wielka różnica. Dobrze, gdy informacje są merytoryczne, ale nie plotkarskie. Jest też coś takiego jak linia gazety. Są tytuły, w których od lat nie czytałem nic pozytywnego na temat Kościoła, bo taka jest linia redakcji i nic innego w niej nie przejdzie. - Szukanie sensacji kosztem informacji i analiz. Na naszym rynku medialnym próżno szukać głębokich analiz, takich, jakie ukazują się w prasie zachodniej, przykładowo spod pióra włoskich watykanistów. Oni przygotowują bardzo rzetelne analizy, mają ogromną wiedzę o Kościele. Gdy czyta się zagraniczne przeglądy prasy, np. „Forum”, rzuca się w oczy wielka erudycja zagranicznych dziennikarzy i ogromny wysiłek intelektualny, włożony w ich artykuły. Nasz rynek pod tym względem jest w tyle, choć są już pierwsze jaskółki. Nie widać w mediach wielkiego zapotrzebowania na tego typu komentarze. Oby jednak przebiły się i na naszym rynku.