Media katolickie po roku 1989

Prasa

Po uzyskaniu wolności medialna świadomość była słabo ugruntowana wśród polskich katolików, zmuszanych przez lata PRL-u do pielęgnowania wiary w zaciszu domowym. Upadek komunizmu nie spowodował natychmiastowego wzrostu czytelnictwa prasy katolickiej. Rozwój rynku prasowego, był we wczesnych latach 90. chaotyczny. Dominowało prawo silniejszego: czytelników zaczęli zdobywać wydawcy ze znaczącym kapitałem zagranicznym, którzy schlebiali niewyszukanym gustom odbiorców. Czasopisma kierowane do wymagającego czytelnika nie zyskiwały inwestorów. Dlatego prasa katolicka, stopniowo doskonaląc swoją ofertę, powoli zyskiwała miejsce na szerokim rynku.

Po 20 latach wolnej Polski, najpoważniejsze miejsce na rynku prasy katolickiej zajmują dwa tygodniki: wydawany przez kurię metropolitalną w Katowicach „Gość Niedzielny” oraz częstochowska „Niedziela”. „Gość” skutecznie rywalizuje ze świeckimi tygodnikami opinii, sytuując się tuż za najpopularniejszą „Polityką”. Od wielu miesięcy jako jedyny w segmencie polskich tygodników notuje stały wzrost sprzedaży, która w marcu br. wyniosła aż 146 tys. egzemplarzy.

Sukces „Gościa” – obecnie kierowanego przez ks. Marka Gancarczyka – wiąże się z nazwiskiem jego poprzednika ks. Stanisława Tkocza. Gdy w 1974 r. obejmował redakcję, pracowały w niej cztery osoby. Po blisko 30 latach pismo zatrudnia ponad 100 osób, wydawane jest w kolorze, w nowoczesnej technologii, a jego wersję elektroniczną każdego dnia czytają tysiące internautów na całym świecie. „GN” łączy tematykę religijną ze sprawami społecznymi i kulturalnymi. Informuje o życiu Kościoła w Polsce i na świecie. Ma 18 dodatków diecezjalnych. Z „Małym Gościem Niedzielnym” dociera też do czytelnika najmłodszego.

Kierowana przez ks. Ireneusza Skubisia częstochowska „Niedziela”, poza numerem ogólnopolskim i 19 dodatkami diecezjalnymi, zamieszcza dodatki liturgiczne i młodzieżowe oraz dwumiesięcznik „Tęcza” dla dzieci. Rozwija także działalność wydawniczą: w serii „Biblioteka Niedzieli” od 1993 r. publikuje tomy poświęcone nauczaniu Jana Pawła II i ważnym postaciom Kościoła w Polsce.

Mający ponad stuletnią tradycję „Przewodnik Katolicki” sprzedaje się w niewielkiej, ale stałej ilości ok. 28,5 tys. egzemplarzy. Z kolei ukierunkowany na bardziej ambitne środowiska inteligencji i będący wciąż ostoją myśli soborowej „Tygodnik Powszechny”, mimo wsparcia inwestycyjnego ze strony koncernu ITI, niestety traci czytelników, a jego sprzedaż spadła do 19 tys. egzemplarzy.

W ub. roku pojawił się miesięcznik „Magazyn Familia” wydawany przez Edycję św. Pawła jako polska wersja popularnego włoskiego „Famiglia Cristiana”. Czasopismo porusza kwestie religijne, społeczne i kulturalne dotyczące wychowania. Jego celem jest pokazanie rodziny na tle współczesnych realiów życia w Polsce.

Zasłużone miejsce zajmują kierowane do inteligencji katolickiej elitarne miesięczniki: krakowski „Znak”, warszawska „Więź”, poznańskie „W drodze” i „Przegląd Powszechny”. Prezentują współczesną myśl chrześcijańską, podejmują debatę o przemianach Kościoła w Polsce i na świecie oraz krytyczny dialog z kulturą współczesną na płaszczyźnie teologii, filozofii i nauki. Natomiast forum wymiany myśli dla katolików bardziej tradycjonalistycznych jest dwumiesięcznik „Christianitas”.

Dużą popularnością cieszą się kwartalniki „Fronda”, „First Things” i „Teologia Polityczna”. Podejmują tematy kontrowersyjne, adresując swoją zawartość do czytelnika o wyrazistych poglądach na wiarę, kulturę i sprawy społeczne. Pisma te stały się też miejscem wymiany poglądów intelektualistów, młodzieży akademickiej i artystów o poglądach konserwatywno-liberalnych.

W ostatnim dziesięcioleciu nastąpił dynamiczny rozwój prasy parafialnej. Jej celem jest ewangelizacja i integracja lokalnego środowiska. Istnieje ok. 2 tys. tytułów: tygodników, miesięczników i dwumiesięczników o nakładzie między kilkaset a 3 tys. egzemplarzy. Informują o najważniejszych wydarzeniach parafialnych, prowadzą kroniki i zapowiedzi duszpasterskie. Gazetki nie są nastawione na zysk, utrzymują się ze sprzedaży i wsparcia wiernych.

W 1993 r. powstała Katolicka Agencja Informacyjna powołana przez Konferencję Episkopatu Polski. Uznano, że na rynku medialnym niezbędna jest instytucja profesjonalnie informująca media o działalności Kościoła w Polsce i na świecie. Dziś KAI ma ponad 150 odbiorców medialnych, w tym największe redakcje prasowe, radiowe i telewizyjne. Dzięki ponad 50 korespondentom krajowym i zagranicznym wszystkie znaczące w życiu Kościoła wydarzenia odnotowywane są na bieżąco w serwisie płatnym kai.pl, na portalu e.kai.pl, serwisie dźwiękowym AudioKai oraz Internetowym Dzienniku Katolickim. Internetowy portal e.kai.pl jest obecnie jednym z najnowocześniej redagowanych serwisów religijnych w Polsce, którego liczba czytelników rośnie z każdym miesiącem.