Dwanaście miesięcy w Watykanie

CZERWIEC

Papieskie rekolekcje dla księży z całego świata odbyły się w dniach 1-3 czerwca. Uczestniczyło w nich ponad 6 tys. duchownych. Franciszek wygłosił trzy rozważania, każde w innej bazylice rzymskiej. Wezwał kapłanów do „nawrócenia mentalności instytucjonalnej” i zachęcił do podążania drogą „prostoty ewangelicznej”, która pojmuje i dokonuje wszystkiego w kluczu miłosierdzia. Tłumaczył, że bycie miłosiernym to nie jeden z wielu, ale jedyny sposób bycia - nie ma innej możliwości bycia księdzem. Przekonywał, że „najlepszym spowiednikiem jest zwykle ten, kto sam się lepiej spowiada”. Zachęcił duchownych, by w konfesjonale nie byli „ciekawi” i nie patrzyli na penitentów jak sędziowie-funkcjonariusze. Zaznaczył również, że ludzie wybaczają księżom wiele wad, z wyjątkiem przywiązania do pieniędzy.

Biskupi będą karani za tuszowanie pedofilii. Franciszek postanowił 4 czerwca, że biskupi reagujący opieszale na poważne przestępstwa duchownych będą usuwani z urzędu. Dotyczy to m.in. przypadków nadużyć seksualnych wobec małoletnich i dorosłych osób niepełnosprawnych.

Dwoje nowych świętych. Franciszek kanonizował 5 czerwca Polaka, bł. Stanisława Papczyńskiego, założyciela zgromadzenia księży marianów, i Szwedkę, bł. Marię Elżbietę Hesselblad, odnowicielkę zakonu brygidek.

Obowiązkowe wspomnienie liturgiczne św. Marii Magdaleny zostało podniesione 10 czerwca do rangi święta, obchodzonego w Kościele powszechnym. Zmiana nastąpiła na życzenie papieża Franciszka, który chciał w ten sposób podkreślić rolę nie tylko tej świętej kobiety, która jako pierwsza przekazała światu wiadomość o zmartwychwstaniu Pana Jezusa (dlatego nazywana jest „apostołką apostołów”), ale także wszystkich kobiet w Kościele.

LIPIEC

Papież określił 4 lipca kompetencje organów zarządzających dobrami materialnymi Stolicy Apostolskiej. Chodziło o zapewnienie jasnego i jednoznacznego rozróżnienia między kontrolą a nadzorem z jednej strony, a administracją dóbr z drugiej. Dlatego Franciszek ustalił, jakie kompetencje należą do Administracji Dóbr Stolicy Apostolskiej i na czym polega kontrola i nadzór ze strony Sekretariatu ds. Gospodarki.

Konstytucja apostolska „Vultum Dei quaerere” o żeńskim życiu kontemplacyjnym. Papież postanowił 22 lipca m.in., że należy unikać naboru kandydatek z innych krajów tylko po to, „aby klasztor mógł przetrwać”. Zachęcił siostry, „aby zwracały wielką uwagę na rozeznanie powołania i duchowe, nie ulegając pokusie liczb i skuteczności” oraz przypomniał, że okres formacji wymaga długiego czasu: od 9 do 12 lat.

SIERPIEŃ

Franciszek utworzył 2 sierpnia komisję ds. przestudiowania kwestii diakonatu kobiet, zwłaszcza w pierwszych wiekach Kościoła. Jest to wynik jego spotkania z uczestniczkami Zebrania Plenarnego Międzynarodowej Unii Przełożonych Generalnych w maju 2016 r.

Reforma Kurii Rzymskiej nabiera konkretnych kształtów. Papież utworzył dwie nowe dykasterie. Pierwsza, ds. Świeckich, Rodziny i Życia, działająca od 1 września, zastąpiła dotychczasowe Papieskie Rady ds. Świeckich i ds. Rodziny. Z kolei Dykasteria ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, rozpoczynająca swe prace 1 stycznia 2017 r., wchłonęła dotychczasowe Papieskie Rady: Iustitia et Pax, Cor Unum, ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowa oraz ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących. Jej sekcją ds. uchodźców pokieruje osobiście Franciszek.

WRZESIEŃ

Franciszek kanonizował 4 września bł. Matkę Teresę z Kalkuty, założycielkę Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Miłości. - Niech ta niestrudzona pracownica miłosierdzia pomaga nam zrozumieć coraz bardziej, że naszym jedynym kryterium działania jest bezinteresowna miłość, wolna od wszelkiej ideologii i od wszelkich ograniczeń, skierowana do wszystkich niezależnie od języka, kultury, rasy czy religii - prosił papież.

15 września ogłoszono uzgodnienie norm Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich w sprawach dotyczących małżeństwa i chrztu dzieci. Było to konieczne z powodu nasilenia zjawiska migracji i faktu, że wierni Katolickich Kościołów Wschodnich często zamieszkują na terenach zdominowanych przez Kościół łaciński. Od tej pory małżeństwo między katolikami obrządku łacińskiego i wiernymi Kościołów wschodnich są ważne jedynie, gdy zostały zawarte przed kapłanem (a nie przed delegowanym diakonem lub świeckim, co jest możliwe w Kościele łacińskim). O przynależności kościelnej dziecka decyduje teraz nie obrządek, w którym udzielono chrztu, ale przynależność kościelna rodziców. W przypadku rodziców należących do dwóch różnych obrządków katolickich wschodnie prawo kanoniczne dotychczas faworyzowało obrządek ojca, obecnie konieczne będzie, tak jak w Kościele łacińskim, porozumienie między małżonkami.

Stolica Apostolska i Państwo Watykańskie przystąpiły 19 września do Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciwko Korupcji. Zobowiązuje ona m.in. do karania czynnego i biernego przekupstwa funkcjonariuszy publicznych. Główne postanowienia Konwencji są już zawarte w prawodawstwie Stolicy Apostolskiej od 2013 r.