Z genetyką nie ma żartów

- Wiadomo, że dzieci dostają od jednego rodzica jeden zestaw genów i od drugiego rodzica drugi zestaw genów. Jeden zestaw to 3 miliardy nukleotydów. Czyli niczym powieść napisana 3 miliardami znaków, gdy mamy do dyspozycji tylko 4 litery. Konia z rzędem, jeżeli ktoś wie, co to jest 3 miliardy. Jeżeli chcielibyśmy zapisać tę liczbę w książkach, to byłoby to tysiąc tomów po tysiąc stron, a na każdej stronie 3 tysiące znaków. I tyle dostaje dziecko. Takie dwie biblioteki genetyczne - tłumaczył obrazowo prof. Cebrat.

Pytał zebranych, czy jeżeli ktoś jest agresywny i wykaże się, że agresja ta ma powiązanie z genami, z aktywnością jakichś genów, to czy powinien być bardziej karany czy mniej?

- W naszym ładzie społecznym jest bardziej karany, bo recydywistów przecież się bardziej karze, a człowiek, u którego agresja łączy się z genami, ma do niej większą skłonność. Czy możemy powiedzieć, że agresja jest związana ze strukturą genetyczną? Oczywiście, że tak. Kto siedzi w więzieniach za najgorsze przestępstwa? Mężczyźni. A czym się różnią od kobiet? Chromosomem Y - stwierdził prelegent.

Podkreślił, że struktura genetyczna wpływa na zachowanie, jednak trudno jest odpowiedzieć, co powinniśmy z tym robić. Traktować łagodniej czy też ostrzej.

- Przez tysiące lat człowiek ewoluował, nie zdając sobie sprawy, że przenosi informację genetyczną w genach. Wszelkie warunki ewolucji tak zostały dobrane, żeby przebiegała ona optymalnie. I chcemy teraz z naszą skromną, wręcz ubogą wiedzą ingerować w genetykę. Z tą wiedzą niektórzy chcieliby przystąpić np. do reprodukcji. Czy jesteśmy pewni tych operacji, ich skutków? Nie sądzę - analizował prof. Cebrat.

Zaznaczył, że problem ludzi z genetyką jako nauką to brak wobec niej pokory. Grzebanie w genetyce, w mechanizmach ewolucyjnych człowieka jest bardzo niebezpieczne - tego możemy być pewni.

- Co bardziej determinuje zachowanie człowieka: geny czy wychowanie, biologia czy wpływ środowiska? Niezwykle trudno jest odpowiedzieć na to pytanie. Spójrzmy, szympans różni się od nas tylko 1 procentem informacji genetycznej, ale jednak jest to różnica dość znacząca - mówił biolog i genetyk.

Uczestnicy spotkania pytali gościa, czy genetyka uwzględnia tchnienie Boskie. - To pytanie, które nurtuje nie tylko genetyków, ale także np. fizyków. Gdzie się kończy wiedza, a gdzie zaczyna się wiara? Bardzo często fizycy twierdzili, że wśród nich jest więcej ludzi wierzących niż u biologów. Biologowie wyobrażają sobie, że wszystko już wiedzą. A fizycy dochodzą do ściany, przy której wiedzą, że coś za nią jest, ale tego nie widzą. Fizycy uchodzą za ludzi pokorniejszych - stwierdził prof. Cebrat.

Obalał na spotkaniu także powszechne mity, np. jaki poziom/stopień pokrewieństwa powinien być między rodzicami, żeby sukces ewolucyjny był największy (sukces ewolucyjny mierzy się liczbą wnuków)?

- Mit jest taki, że im mniej spokrewnieni rodzice, tym lepiej. Nieprawda, drugi-trzeci stopień kuzynostwa jest optymalny. Pomyślcie państwo, w jakich grupach ewoluował człowiek tysiąc lat temu. Niewielkich - mówił genetyk.

Jego zdaniem, gdyby wszystko zależało od genów u człowieka, to nie byłoby epigenetyki, która zajmuje się wyjaśnianiem, dlaczego przy takiej samej informacji genetycznej organizm może wyglądać różnie.

W sali padło także pytanie o ewolucjonizm i kreacjonizm. Prelegent stwierdził, że dyskusja, co jest bardziej prawdopodobne, wydaje mu się bez sensu. - Dlaczego Bóg nie mógł stworzyć świata ewoluującego? Uważam, że mógł to zrobić. Co by stało na przeszkodzie? Nic. Papież Jan Paweł II nie miał wątpliwości co do ewolucji, jedynie co do niektórych postulatów niesionych przez ewolucjonizm, czyli ideologię. Ja mam tak samo - stwierdził prof. Cebrat.

Wystąpienie pan profesora odbyło się w ramach spotkania "Geny a wychowanie", organizowanego przez Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych "adopcyjni.pl".