Ułatwieniach dla niepełnosprawnych w komisji

Sławomir Piechota (PO), uzasadniając potrzebę wprowadzenia zmian, zwrócił uwagę, że osobom niepełnosprawnym przysługują takie same wolności i prawa jak pozostałym obywatelom, a jednym z najważniejszych spośród nich jest czynne prawo wyborcze. Jak zaznaczył, prawa te wynikają nie tylko z Konstytucji RP, ale i wiążących Polskę umów międzynarodowych.

Zwrócił uwagę, że Polska podpisała Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, zgodnie z którą nasz kraj powinien zapewnić im możliwość pełnego i efektywnego uczestnictwa w życiu publicznym na równych zasadach z innymi obywatelami. Konwencja ta mówi ponadto - podkreślił poseł PO - o potrzebie ochrony prawa osób niepełnosprawnych do udziału w tajnym głosowaniu.

Piechota, który sam porusza się na wózku inwalidzkim, zaznaczył, że obecnie w Polsce jedynie 1/4 spośród 25 tys. lokali wyborczych jest dostępna dla osób niepełnosprawnych. Zwrócił też uwagę, że z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 r. wynika, iż około 15 proc. (około 5,5 mln osób) polskiego społeczeństwa to osoby niepełnosprawne, w tym około 200 tys. osób na co dzień używa wózka inwalidzkiego, około 200 tys. to osoby niewidome, a około 60 tys. komunikuje się przede wszystkim poprzez język migowy.

Piechota przypomniał, że w ubiegłym roku Sejm wprowadził do prawa wyborczego instytucję pełnomocnika. Poseł ocenił jednak, że jest to rozwiązanie cząstkowe i nie rozwiązuje wszystkich problemów osób niepełnosprawnych z udziałem w wyborach.

Podczas debaty przedstawiciele klubów i kół podkreślali potrzebę umożliwienia osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w wyborach na równych prawach z innymi obywatelami naszego kraju. Niepokój niektórych z nich budziło natomiast m.in. to, czy możliwe będzie - jak chcieli wnioskodawcy - zastosowanie przewidzianych w projekcie rozwiązań już w tegorocznych wyborach prezydenckich i samorządowych.

Eugeniusz Kłopotek (PSL) oraz Witold Gintowt-Dziewałtowski (Ledwica) zwracali uwagę na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że zmiany w prawie wyborczym mogą być wprowadzane nie później niż na 6 miesięcy przed podjęciem pierwszej czynności wyborczej.

Piechota podkreślił, że te wątpliwości są niezasadne w odniesieniu do dyskutowanego projektu, ponieważ nie przewiduje on "zmiany reguł gry wyborczej", czyli na przykład sposobu liczenia głosów czy wyznaczania okręgów wyborczych. Jak mówił, "nikt z uczestników politycznej gry wyborczej nie może się czuć zagrożony, że odchodząca większość parlamentarna manipuluje przy ordynacji, żeby stworzyć dla siebie korzystne warunki".

Projekt ustawy o dostosowaniu organizacji wyborów do potrzeb osób niepełnosprawnych wprowadza m.in. zasadę, że docelowo na terenie gminy - gdy na jej terenie jest więcej niż jeden okręg wyborczy - co najmniej 1/3 lokali wyborczych powinna być dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. W okresie przejściowym wymogi te zostały określone na niższym poziomie - do końca 2012 r. projekt przewiduje wymóg utworzenia co najmniej jednego takiego lokalu na terenie każdej gminy, z dodatkowym warunkiem, że w każdym okręgu musi być co najmniej jeden taki lokal.

Projekt umożliwiałby także głosowanie korespondencyjne lub z pomocą asystenta wyborczego. Warunkiem skorzystania przez wyborcę z uprawnienia do głosowania korespondencyjnego miałoby być złożenie oświadczenia woli głosowania korespondencyjnego najpóźniej na 21 dni przed głosowaniem.

Przewiduje także możliwość głosowania przez wyborcę niewidomego lub niedowidzącego przy pomocy nakładek do kart do głosowania w alfabecie Braille'a.

Ponadto, aby ułatwić osobom niepełnosprawnym dostęp do informacji, projekt przewiduje wprowadzenie specjalnej, nieodpłatnej infolinii wyborczej. Osoba taka będzie też mogła zażądać przysłania materiałów wyborczych na swój adres domowy.

Poza tym w projekcie przewidziano obowiązek umieszczania obwieszczeń wyborczych oraz wyników głosowania w miejscach łatwo dostępnych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej oraz obowiązek ustnego przekazania osobie niewidomej lub niedowidzącej treści obwieszczeń wyborczych przez wyznaczonego członka obwodowej komisji wyborczej.

Projektowane zmiany dotyczą: wyborów prezydenckich a także wyborów do Parlamentu Europejskiego, Sejmu, Senatu, rad gmin, rad powiatów, sejmików wojewódzkich oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.