Gdynia: Obchody 25-lecia "Solidarności Walczącej"

Otwierając konferencję, szef gdańskiego oddziału IPN, który współorganizował spotkanie, Mirosław Golon, powiedział, że "Solidarność Walcząca" była organizacją pokrzywdzoną przez historię. "Po roku 1990 prawie o niej zapomniano. Dopiero w 2006 roku zaczęły pojawiać się poświęcone jej publikacje" - mówił Golon.

Wspominając historię SW, Kornel Morawiecki przypomniał historię powstania znaku organizacji (była nim litera S połączona ze znakiem kotwicy - symbolu, który w czasie II wojny światowej był znakiem Polski Walczącej).

"Gdy przygotowaliśmy się do powołania organizacji +Solidarność Walcząca+, pamiętam noce spędzone z moim przyjacielem Romkiem Lazarowiczem (Romuald Lazarowicz - jeden z działaczy "SW" - PAP). Myśleliśmy nad tym, co powinno być symbolem i razem doszliśmy do wniosku, że to musi być kotwica" - mówił Morawiecki.

Jak wyjaśnił, kotwicę wybrano ze względu na fakt, że jest ona "chrześcijańskim symbolem nadziei na zwycięstwo". "Ale to musiał być też symbol nawiązujący do pokoleń II wojny światowej, które oddały olbrzymią ofiarę poświęcenia i krwi (...) w walce o Polskę" - mówił Morawiecki.

Jak dodał, sam pomysł powołania "SW" narodził się w momencie, gdy wspólnie z grupą przyjaciół, doszedł do wniosku, że "od generała Jaruzelskiego nie uda się wynegocjować pozwolenia na legalne działanie +Solidarności+ i nie uda się też tego wymodlić w kościołach". Morawiecki wspomniał też o dokumencie z kwietnia 1982 r., w którym Prymasowska Rada Społeczna stawiała tezy dotyczące ugody społecznej.

"Myśmy się z tym dokumentem nie zgadzali. W naszym odczuciu ten dokument był za daleko idącym ustępstwem na rzecz - jak się wtedy mówiło - +Wrony+ (Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego - PAP). Oni (ówczesne władze - PAP) uważali, że już z nami, Polakami wygrali. Powiedzieliśmy sobie wtedy, że musimy im pokazać, jak się głęboko mylą i powołaliśmy +SW+" - mówił Morawiecki.

W trakcie konferencji mówiono też m.in. o początkach SW w Trójmieście; o działalności zagranicznych przedstawicielstw SW czy dokumentach, jakie na temat organizacji zachowały się w archiwach SB.

Jeszcze przed konferencją w gdyńskiej kolegiacie odbyła się msza święta, po której - na przykościelnym placu - otwarta została wystawa plenerowa (współtworzona przez Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie), przedstawiająca działania Solidarności Walczącej. Podobną wystawę - poświęconą w pierwszej kolejności dziejom SW w Trójmieście - otwarto też w niedzielę w Muzeum Miasta Gdyni, gdzie odbywała się konferencja naukowa.

W przerwie konferencji w Muzeum wręczono specjalne okolicznościowe odznaczenia - "Krzyże Solidarności Walczącej" - którymi organizatorzy obchodów uhonorowali ok. 60 osób zasłużonych dla ruchu Solidarności Walczącej. Jak powiedział PAP jeden z organizatorów spotkania, Piotr Jagielski, część odznaczonych "ze względu na różnicę zdań" nie przyjęła odznaczeń.

Solidarność Walcząca powstała w połowie 1982 r. we Wrocławiu, jako odpowiedź na mało zdecydowane - zdaniem członków SW, działania władz "Solidarności" wobec wprowadzenia stanu wojennego. Była to organizacja niepodległościowa o ogólnopolskim zasięgu, która wydawała szereg czasopism podziemnych, nadawała audycje podziemnego radia, drukowała książki, organizowała manifestacje itp.

Za datę powstania Solidarności Walczącej w Trójmieście przyjmuję się moment wydania przez tutejszy oddział pierwszego numeru podziemnego czasopisma "Solidarność Walcząca". Miało to miejsce 14 kwietnia 1985 r.

Pierwotnie gdyńskie uroczystości z okazji 25-lecia powołania trójmiejskiej SW miały odbyć się 18 kwietnia. Przełożono je w związku z katastrofą prezydenckiego samolotu i ogłoszoną wówczas żałobą narodową.

Honorowy patronat nad uroczystościami objęli prezydent Lech Kaczyński (jeszcze przed katastrofą), a także arcybiskup metropolita gdański Sławoj Leszek Głódź oraz prezydenci Gdyni, Sopotu i Gdańska. Uczestnicy konferencji uczcili minutą ciszy pamięć ofiar katastrofy w Smoleńsku.