Spór trwa

Różnie o tym myślimy

Wprowadzenie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta wzbudziło zróżnicowane reakcje w polskim społeczeństwie. Jeszcze we wrześniu 2016 r. Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło sondaż, który wykazał, że taka inicjatywa miałaby wśród ankietowanych znacząco więcej zwolenników (61 proc.) niż przeciwników (32 proc.). To badanie, powtórzone w listopadzie 2017 r., pomimo nieznacznego spadku odsetka zwolenników (z 61 do 58 proc.) przy jednoczesnym wzroście udziału przeciwników (z 32 do 37 proc.) wskazywało, że ograniczenie handlu w niedziele miało solidny mandat społeczny. Ten trend utrzymywał się w okresie następnym. W trzy tygodnie po wejściu w życie przepisów ustawy Agencja Badań Rynku i Opinii SW Research wykonała badanie pn. „Zakaz handlu w niedziele”. Wyniki wskazały, że dla ok. 73 proc. respondentów wprowadzenie zakazu nie okazało się uciążliwe. Interesujące są badania zmian zachowań społecznych pod wpływem niehandlowych niedziel wykonane przez Havas Media Group. Badanie trwało od marca do czerwca 2018 r. i wykazało wyraźną zmianę zachowań w czasie wolnym polegającą na częstszym spędzaniu wolnych niedziel z rodziną. Ostatnie badania wskazują jednak, że do całkowitego zakazu handlu niedzielnego negatywnie odnosi się 53 proc. badanych. Jednocześnie samą koncepcję ograniczania handlu w niedziele popiera 52 proc. ankietowanych, co wskazuje, że opinie w tej sprawie są trwale spolaryzowane. Chociaż ograniczenie handlu w niedziele i święta generalnie nie jest kwestionowane, zakres tych ograniczeń jest kontestowany przez sporą część społeczeństwa. Do tych obaw odwołują się środowiska przeciwne ograniczaniu handlu w niedziele, a ułatwia im zadanie fakt, że zwolennicy są bierni i przekonani, że przyjęta w ubiegłym roku ustawa wszystko już rozwiązała, co nie jest prawdą.

– Obserwujemy obecnie – zwraca uwagę minister Szwed – wielką aktywność przeciwników ograniczania handlu w niedziele, którzy zasypują opinię publiczną raportami sporządzanymi pod określoną tezę, a mianowicie, że ograniczenia handlu powodują spadek sprzedaży i zmniejszone zyski. Tymczasem to nie jest prawda. Wszystkie obiektywne dane na temat sprzedaży nie potwierdzają tego, choć oczywiście różne segmenty sieci handlowej reagują na to w sposób różnorodny. Prawdą jest także, że ostatnie badania opinii publicznej w sprawie zakazu handlu w niedziele wykazują przewagę przeciwników tych ograniczeń, chociaż początkowo przeważali ich zwolennicy. Wszystkie te czynniki muszą być brane pod uwagę w toczących się debatach. Potrzebna będzie również mobilizacja zwolenników ograniczenia handlu w niedziele, gdyż przeciwników mobilizować nie trzeba. Mają dostatecznie wiele możliwości i środków, aby kształtować opinię społeczną na rzecz likwidacji ograniczeń handlu w niedziele – podkreśla min. Szwed.

W toczącej się debacie nie używa się argumentów religijnych, ale dla chrześcijan wolna od handlu niedziela związana jest z przestrzeganiem trzeciego przykazania Bożego. Podnoszenie wagi moralnej tej kwestii i budowanie świadomości wartości wolnej od pracy niedzieli jest więc zadaniem Kościoła. Nie powinno być nam obojętne, jakie regulacje prawne będą obowiązywać na tym obszarze. •