Romowie apelują o tolerancję

Uroczystości Dnia Pamięci o Zagładzie Romów rozpoczęły się w poniedziałek w byłym obozie cygańskim na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. Uczestniczy w nich około 500 osób, w tym Romowie z Polski i z zagranicy, byli więźniowie Auschwitz.

Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski podkreślił, że pomnik w byłym obozie cygańskim i stała ekspozycja poświęcona martyrologii Romów w muzeum Auschwitz, to "niestety jedyne symbole cierpienia".

"Bełżec, Chełmno nad Nerem, Majdanek, getta - to tylko niektóre z miejsc kaźni ludności romskiej podczas II wojny światowej. (...) Nie żądamy i nie oczekujemy monumentów! Prosimy tylko o skromną tablicę, informującą o strasznej krzywdzie przedstawicieli naszego narodu. Niestety, często okazuje się, że nawet pragnąc tak niewiele, można nie otrzymać nic. Obowiązkiem nas wszystkich jest nie tylko informowanie i upowszechnianie wiedzy o (...) niewyobrażalnej zbrodni dokonanej na narodzie romskim, ale także właściwe upamiętnienie ofiar" - mówił Kwiatkowski.

Kwiatkowski podkreślił, że Romowie wciąż spotykają się z przejawami nietolerancji, a nawet brutalnej agresji. Według niego, wiele mówi się o podziałach i konfliktach w społecznościach Romów i Sinti w Europie. "Wszystkim tym, którzy stosują takie zabiegi, mówię z tego miejsca dobitnie i wyraźnie: w takim dniu jak dziś jesteśmy jednym wielkim narodem, który, jak każdy naród, skupia w sobie wiele indywidualności. Są jednak chwile i wydarzenia, które wszelkie podziały zacierają. Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów bez wątpienia takim dniem jest" - powiedział.

Dzień Pamięci o Zagładzie Romów przypada w 66. rocznicę likwidacji w Birkenau tzw. cygańskiego obozu rodzinnego (Zigeunerfamilienlager). Niemcy zgładzili w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku prawie 3 tys. dzieci, kobiet i mężczyzn. Ogółem w Auschwitz Niemcy zgładzili ponad 20 tys. Romów, spośród ok. 23 tys. deportowanych. 

Szef Rady Niemieckich Sinti i Romów Romani Rose podkreślał, że prawa obywateli i prawa mniejszości narodowych są niepodzielne. Przypominał, że sytuacja życiowa przedstawia się w wielu krajach niekorzystnie. "Jesteśmy pozbawiani przysługujących nam praw, jak to miało ostatnio miejsce na Węgrzech. (...) Dyskryminacja i prześladowanie Sinti i Romów musi na zawsze zniknąć z życia narodów Europy (...). Apeluję, aby powstały organizacje proromowskie i prosintowskie, by ich członkowie mogli wspierać mniejszość" - mówił Rose.

Zdaniem Gezjzy Adama ze słowackiej Partii Koalicji Romskiej, sytuacja Romów w Europie wciąż nie ulega poprawie, a pomoc pochodząca z UE na poprawę statusu społecznego członków tego narodu rzadko trafia do adresatów. "Jesteśmy zmuszeni błagać władze europejskie o pomoc poprzez projekty i organizacje pozarządowe oraz instytucje państwowe, upoważnione do zarządzania funduszami pochodzącymi z UE. Często jednak nie przynosi to pozytywnych (...)efektów" - tłumaczył.

Do tego problemu nawiązuje treść oświadczenia Stowarzyszenia Romów w Polsce. Napisali oni, że UE i kraje członkowskie dostrzegają problemy Romów i wdrażają programy, ale działania te zbyt często realizowane są nie "z" Romami, ale "dla" Romów, bez uwzględnienia ich realnych potrzeb.

Nadal nierozwiązana pozostaje kwestia odszkodowań za cierpienia doznane podczas wojny. Czenek Rużiczka ze stowarzyszenia na Rzecz Odszkodowań dla Ofiar Holokaustu w Republice Czeskiej podkreślał, że Romowie nie są traktowani na równi z innymi poszkodowanymi. "To nie do wiary, że te odszkodowania wciąż nie zostały w pełni wypłacone, a te za utracone mienie Romów jeszcze nawet nie zaczęły być wypłacane (...). Dlatego nadal będziemy występować (...) o obecność Romów jako równoprawnych partnerów w rozmowach" - zapowiedział.