Obrady senatu

Tzw. ustawa antydyskryminacyjna wprowadza przepisy unijnych dyrektyw, których niepełne wdrożenie zarzucała Polsce Komisja Europejska. Wyznacza ogólne ramy walki z dyskryminacją, a także definiuje sytuacje, w których różnicowanie grup obywateli jest dopuszczalne. Zakłada zamknięty katalog obszarów dyskryminacji oraz wyznacza Rzecznika Praw Obywatelskich, jako instytucję, która będzie zajmować się monitorowaniem oraz promowaniem zasady równego traktowania.

Prace nad ustawą antydyskryminacyjną toczyły się od kilku lat, a przeciwko Polsce zostało wszczętych pięć postępowań o niewdrożenie do polskiego systemu prawnego wspólnotowego prawa antydyskryminacyjnego; dwie sprawy trafiły do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Ostatecznie projekt został skierowany do Sejmu przez pełnomocnik rządu ds. równego traktowania Elżbietę Radziszewską.

Ustawę negatywnie ocenia kilkadziesiąt organizacji pozarządowych, zrzeszonych w Koalicji na Rzecz Równych Szans. Zastrzeżenia organizacji dotyczą m.in. zamkniętego i zbyt ograniczonego ich zdaniem katalogu przesłanek, na podstawie których dyskryminacja jest zakazana. Są to: płeć, rasa, pochodzenie etniczne, narodowość, religia lub wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek i orientacja seksualna.

W ustawie nie uwzględniono natomiast m.in. tożsamości płciowej (osób transpłciowych), stanu cywilnego, poglądów politycznych, stanu zdrowia czy przynależności związkowej. Zamknięty katalog przesłanek antydyskryminacyjnych może - w ocenie organizacji krytykujących ustawę - okazać się sprzeczny z konstytucją.

Senatorowie będą też debatować nad nowelizacją ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, która przewiduje, że od przyszłego roku zawodowi strażacy mają dostawać finansowe rekompensaty za nadliczbowy czas pracy.

Zgodnie ze zmianami strażak będzie mógł - w zamian za nadgodziny w pracy - wybrać czas wolny lub ekwiwalent pieniężny. Rekompensata za godzinę służby ma stanowić 60 proc. z 1/172 przeciętnego wynagrodzenia w okresie rozliczeniowym. W budżecie na 2011 r. zarezerwowano na ten cel blisko 100 mln zł.

Senat zajmie się też nowelą ustawy o cudzoziemcach, dostosowującą polskie prawo do rozporządzenia Rady UE i Parlamentu Europejskiego. Nowelizacja reguluje m.in. sprawy przedłużania wiz oraz tryb konsultacji między państwami przy odmowie wjazdu. Celem zmian jest uproszczenie procedur przy ubieganiu się o wizę Schengen.

Zgodnie z nowelizacją, wizami na pobyt przekraczający trzy miesiące, tzw. wizami długoterminowymi, mają być wizy wydane przez jedno z państw członkowskich zgodnie z prawem krajowym lub unijnym (obecnie istnieją odrębne uregulowania dotyczące wydawania wiz w oparciu o prawo poszczególnych krajów Schengen, a odrębne w oparciu o regulacje Schengen).

Ponadto - zgodnie z nowelą - okres ważności wiz długoterminowych nie może przekraczać roku, a jeżeli państwo strefy Schengen zezwala na pobyt cudzoziemca przekraczający rok, to powinien on zastąpić wizę długoterminową innym dokumentem pobytowym.

Senatorowie zajmą się również nowelizacją ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, która zmienia przepisy dotyczące stosowania przymusu bezpośredniego i zwiększa uprawnienia rzecznika praw pacjenta. Dotychczasowe prawo zakłada, że przymus bezpośredni wobec chorych psychicznie może stosować lekarz, a w szczególnych przypadkach również pielęgniarka. Sytuacja zmieniła się, od kiedy pojawiły się zespoły ratownictwa medycznego, w których nie ma lekarza.

Zgodnie z nowelą, decyzję o zastosowaniu przymusu będzie podejmował kierujący akcją ratowniczą, który musi o tym jak najszybciej powiadomić dyspozytora medycznego. Zastosowanie przymusu zostanie odnotowane w dokumentacji medycznej. Przymus będzie można stosować do momentu uzyskania pomocy lekarza lub w trakcie przewożenia pacjenta do szpitala.

Nowela reguluje też kwestie przymusowego doprowadzenia chorego na badania. Zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli osoba chora psychicznie nie będzie chciała poddać się badaniu psychiatrycznemu, które miałby przeprowadzić biegły lekarz psychiatra, to wyłącznie sąd będzie mógł zarządzić jej przymusowe doprowadzenie przez policję na badanie. Do tej pory lekarz psychiatra mógł wystąpić do policji o przymusowe doprowadzenie chorego na badania psychiatryczne.

Senatorowie wysłuchają ponadto informacji rządu na temat priorytetów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w drugiej połowie 2011 r. oraz informacji Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa TK w 2009 roku.