Ukraińska prezentacja książki Andrzeja Grajewskiego "Żarliwy antykomunista. Pontyfikat Jana Pawła II w dokumentach KGB Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej (1978–1997)"

Materiały źródłowe publikacji dotyczą życia papieża słowiańskiego oraz pozycji Kościoła katolickiego na Ukrainie: zarówno rzymskokatolickiego, jak i greckokatolickiego. 

Zdaniem Andrzeja Grajewskiego, prezentacja tych materiałów jest istotnym przyczynkiem do zrozumienia skali konfrontacji ideologicznej, jaka miała miejsce w Związku Sowieckim w pierwszej dekadzie pontyfikatu Jana Pawła II. Konfrontacja ta była najostrzejsza na Ukrainie, gdzie władze sowieckie walczyły z Cerkwią greckokatolicką, która w jej ocenie była ściśle związana z ukraińskim ruchem narodowym i walką o niepodległość państwa. 

Na początku prezentacji ksiądz Bohdan Prah, rektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego, podkreślił, że postać św. Jana Pawła II - zwłaszcza w kontekście ukraińskim - jest bardzo ważna, ale jeszcze nie zbadana. „Nadejdzie czas, kiedy nasi młodzi naukowcy przyjrzą się tej kwestii głębiej. Wtedy znacznie lepiej zrozumiemy, jaki cud wspólnie przeżywamy dzisiaj, kiedy czujemy się jedną wspólnotą” - mówił.

Jak podkreślał w czasie spotkania Andrzej Grajewski, prezentacja książki na UCU jest dla niego zaszczytem, bo wspólnota greckokatolicka jest jednym z jej głównych bohaterów. „Papież od samego początku stawiał kwestię wolności ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego w centrum swojego pontyfikatu. Ta kwestia nie wybrzmiewała wystarczająco mocno ani w przestrzeni polskiej, ani najwyraźniej w przestrzeni ukraińskiej. Dlatego ta książka powinna być bodźcem do zastanowienia się nad dwoma ważnymi pytaniami. Jak ważny był dla Ukraińców pontyfikat Jana Pawła II nie tylko z religijnego punktu widzenia, ale także ze względu na wzrost aktywności społecznej i politycznej. A dla Polaków, jak ważna w tym pontyfikacie była Ukraina” - mówił publicysta i historyk "Gościa"..

Svitlana Gurkina, pracownica Instytutu Historii Kościoła, zauważyła w krótkim przemówieniu, że publikacja A. Grajewskiego dostarcza wielu przykładów „przeplatania się losów grekokatolików i katolików łacińskich, Ukraińców i Polaków w opozycji do komunizmu i jego polityki antyreligijnej”.

Taras Bublyk z Instytutu Historii Kościoła, jest przekonany, że taki zbiór jest bardzo cenny w procesie dydaktycznym. „Studenci czasem nie mają możliwości zajrzeć do archiwów, a ten zbiór daje możliwość bezpośredniego zapoznania się z autentycznymi dokumentami” - mówił. 

Jak dodał, Jan Paweł II jest bardzo ważny w historii Kościoła greckokatolickiego. „Papież miał ogromny wpływ na wyjście z podziemia UGCC, gdyż to on zmienił politykę Stolicy Apostolskiej w kwestii grekokatolików” – zaznaczył.

„Żarliwy antykomunista. Pontyfikat Jana Pawła II w dokumentach KGB Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej (1978–1997)” to książka, dzięki której można poznać reakcje sowieckich organów bezpieczeństwa na posługę papieską Jana Pawła II, znaczenie tematyki ukraińskiej dla jego pontyfikatu, rolę, jaką odegrał w kwestii wolności religijnej w Związku Sowieckim, a zwłaszcza w legalizacji Kościoła greckokatolickiego. Zawiera ona szeroką panoramę życia religijnego w ostatniej dekadzie trwania sowieckiego imperium, ze szczególnym uwzględnieniem miejsca, jakie w niej zajmował Kościół katolicki obrządku greckokatolickiego i łacińskiego.

Czterdzieści zaprezentowanych dokumentów obejmuje okres od pierwszych reakcji KGB Ukrainy na wybór Jana Pawła II aż do ogłoszenia deklaracji niepodległości Ukrainy w 1991 r. Zawierają one analizę różnych aspektów pontyfikatu papieża Polaka prowadzoną przez sowieckie służby bezpieczeństwa. Książkę wydało Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego.