Tematem przewodnim konferencji „Samorządy dla Jana Pawła II” był patriotyzm i dziedzictwo w nauczaniu papieża Polaka. W uroczystości otwarcia wzięli udział: kard. Stanisław Nagy i kard. Marian Jaworski, a także ordynariusze diecezji opolskiej i gliwickiej.
Mszą św. ku czci bł. Jana Pawła II w kościele Bożego Ciała i wmurowaniem kamienia węgielnego pod pomnik na rynku rozpoczęła się w Oleśnie, w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, IV Krajowa Konferencja „Samorządy dla Jana Pawła II”.
W swojej homilii odnosząc się do dziedzictwa, jakie pozostawił po sobie bł. Jan Paweł II kardynał Nagy podkreślił, że mamy za co dziękować i z czego być dumnym. – Tymczasem – mówił hierarcha – dzieją się rzeczy okropne. Nie tylko usiłuje się zapomnieć o tym, że Polska miała i ma jednego z największych ludzi historii, ale próbuje się wdeptać diabłowi w pysk złote perły Świętej Ewangelii, które rozsiewał (Jan Paweł II – przyp. red.) chodząc po Polsce, a jedną z nich jest Krzyż Chrystusowy. – Hierarcha przypomniał, że znaku Krzyża bronić kazał nam sam papież, a wskazując na profanację tego znaku, jaka wydarzyła się przed rokiem na Krakowskim Przedmieściu powiedział, że zapisaliśmy w historii „potworne błazeństwo i bluźnierstwo”.
W trakcie Mszy św. do kościoła Bożego Ciała wprowadzone zostały relikwie bł. Jana Pawła II, którym cześć można było oddawać pierwszego dnia trwania konferencji.
Po Eucharystii na oleskim rynku wmurowany został kamień węgielny pod płaskorzeźbę upamiętniającą bł. Jana Pawła II. „Jako samorządowcy pracujący w naszych środowiskach dla dobra społeczeństwa jesteśmy świadomi historycznej wielkości bł. Jana Pawła II” – czytamy w akcie erekcyjnym podpisanym przez obu obecnych kardynałów, biskupa opolskiego i gliwickiego, a także przedstawicieli władz samorządowych. W okolicznościowym przemówieniu biskup opolski Andrzej Czaja zauważył, że – dziedzictwo błogosławionego papieża Polaka, to cenny wkład abyśmy byli patriotami w podwójnym tego słowa znaczeniu. Patriotami, którzy miłują tę ojczyznę, ziemską i którzy podążają pewnie, z żywym pragnieniem bycia z Bogiem do ojczyzny niebieskiej.
Konferencję naukową w domu kultury rozpoczął koncert nauczycieli i uczniów oleskiej szkoły muzycznej, a otworzył ją oficjalnie burmistrz Olesna Sylwester Lewicki, który przypomniał że w maju 2009r. po uroczystej koronacji obrazu Matki Boskiej Oleskiej, miasto zawierzyło się Maryi.
W swoim słowie skierowanym do uczestników konferencji kard. Jaworski zauważył, że podobnie jak kiedyś Abraham, tak współcześnie Jan Paweł II został dany, by prowadzić lud do Boga. – To przecież nie kto inny, a Pan Jezus powołał Karola Wojtyłę, by zostawił aktorstwo i poszedł za Nim w kapłaństwo. To co się nieraz wydaje ludziom, że rządzą i wyznaczają bieg historii, to nie jest prawda. My widzimy dobrze ile potrafił zrobić jeden człowiek, Jan Paweł II, który był narzędziem Pana Boga i całkowicie się jemu zawierzył – powiedział kard. Jaworski i wskazał na dzieło Światowych Dni Młodzieży, które za każdym razem gromadzą rzesze młodych pielgrzymów z całego świata.
Tematowi roli ojczyzny w życiu Jana Pawła II przyjrzał się w swoim wystąpieniu kard. Stanisław Nagy. – Są ludzie w Polsce, którzy uważają, że polskość i Polacy to jest gromada naiwniaków cieszących się byle czym i popadających w rozpacz z byle powodu – powiedział hierarcha i dodał, że jest też grono osób, dla których „historia Polski to żadna historia, to śmieszne przygody, do których przyczepiono ordery, husarskie skrzydła. To takie epizodziki w dziejach świata. I na to Jan Paweł II dawał odpowiedź samym sobą na różne sposoby”. Kardynał wspominał różne bardziej i mniej znane sytuacje, w których Jan Paweł II dawał swój wyraz troski i miłości do Ojczyzny.
Biskup opolski Andrzej Czaja w swojej przemowie, odnosząc się do kazania Jana Pawła II wygłoszonego na Górze św. Anny w 1983 r., skupił się na duchowym dziedzictwem życia chrześcijańskiego. Hierarcha przypomniał, że dziedzictwem tym jest „to wszystko, co ma swój początek w odkupieniu dokonanym przez Jezusa Chrystusa, co w duszach naszych zaszczepia sakrament chrztu, a umacnia bierzmowanie. To, co się stale odnawia przez pokutę, a sakramentalną pełnię znajduje w Eucharystii”. Bp Czaja podkreśla, że uprawianie tego dziedzictwa oznacza coraz głębsze wchodzenie w ojczyznę niebieską, ale i obejmuje patriotyzm w rozumieniu umiłowania ojczyzny ziemskiej.
W trakcie sympozjum o swoim doświadczeniu języka, jakim posługiwał się Jan Paweł II mówił znany językoznawca prof. Jan Miodek. Tematowi imion biblijnych w polskiej kulturze i tradycji szerzej przyjrzała się dr Romana Łobodzińska z Uniwersytetu Wrocławskiego, a o formach upamiętniania pontyfikatu Jana Pawła II w skali całego kraju mówił Ryszard Zawadowski, prezes Stowarzyszenia Pamięć JPII, głównego inicjatora Konferencji Samorządy dla Jana Pawła II.
Jak podkreśla Zawadowski Inicjatywa dorocznych konferencji skierowana jest przede wszystkim do prezydentów, burmistrzów i wójtów miast, które nadały Janowi Pawłowi II tytuł honorowego obywatela, a także do dyrektorów szkół i placówek kulturalnych noszących imię papieża-Polaka. Zawadowski zaznacza, że celem tych spotkań jest promocja głównie mniejszych miejscowości, którym trudniej niż dużym miastom jest zamanifestować związek z Janem Pawłem II i dodaje, że „Olesno to w tym aspekcie wzorcowe miasteczko gdzie jest duch, gdzie jest wielka miłość, gdzie ludzie bardzo serdecznie wykazali związek emocjonalny z Ojcem Świętym”.
W programie trwającej 3 dni IV Krajowej Konferencji Samorządy dla Jana Pawła II znalazło się wiele innych ciekawych wydarzeń o charakterze religijnym i kulturalnym, a wśród nich: panel dyskusyjny dotyczący wychowania patriotycznego wg nauczania Jana Pawła II oraz szereg wystaw, koncertów i inscenizacji.
W kilkuset kościołach w Polsce można bezgotówkowo złożyć ofiarę.
Na placu Żłobka przed bazyliką Narodzenia nie było tradycyjnej choinki ani świątecznych dekoracji.