Cranach jak nowy

Malowidło powstało zapewne ok. 1537 r. W 1922 r. zakupiły go od biskupa Ignacego Dubowskiego z Łucka Państwowe Zbiory Sztuki w Warszawie. W 1928 r. trafił do zamku wawelskiego, który był wówczas reprezentacyjną rezydencją prezydenta RP. Podczas II wojny światowej skonfiskowali je Niemcy. Do Polski wróciło w 1947 r., lecz na Wawel dotarło dopiero w roku 1968.

Namalowany na lipowej desce obraz wymagał od dawna gruntownej konserwacji. – Była ona bardzo trudna, gdyż malowidło było bardzo zniszczone. Warstwa malarska nie bardzo miała się na czym trzymać. Deski podłoża były zdeformowane i zjedzone przez kołatki, znać było pęknięcia – mówi dr Ewa Wiłkojć, która zajmowała się konserwacją obrazu. Przed rozpoczęciem prac konserwacyjnych specjaliści z PAN, UMK, ASP, SGGW i Muzeum Narodowego w Krakowie przebadali dokładnie obraz. Dokonano m.in. jego komputerowej analizy oraz zbadano ultrasonografem (dzięki czemu dowiedziano się, czy wewnątrz drewna nie ma jakichś pustek).

Potem przystąpiono do ratowania malowidła. – Zakonserwowano i naprawiono deski lipowego podłoża, uzupełniając m.in. ubytki drewna i sklejono pęknięcia – mówi Ewa Wiłkojć. Samo malowidło poddano oczyszczeniu, retuszom kolorystycznym tak, aby zbliżyło się do swojego pierwotnego wyglądu. – Stąd obraz odzyskał żywe barwy – mówi konserwatorka. Dodaje, że w postaci rudobrodego apostoła Cranach sportretował prawdopodobnie samego siebie. „Zaprawdę, wyjąwszy jedynego Albrechta Dürera, mojego krajana, który jest niezaprzeczalnym geniuszem, moim zdaniem, tylko tobie stulecie nasze przyzna pierwsze miejsce w malarstwie” – napisał o tym malarzu współczesny mu humanista Christoph Scheurl, rektor uniwersytetu w Wittenberdze.

Odnowiony obraz oraz wielkoformatowe fotografie pokazujące proces jego konserwacji można oglądać do 5 lutego 2013 r. w Zamku Królewskim na Wawelu w ramach ekspozycji „»Chrystus błogosławiący dzieci« Lucasa Cranacha st. w świetle badań i działań konserwatorskich”.