Żydzi wracają do Warszawy

Na warszawskim Muranowie, na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej, przed pomnikiem Bohaterów Getta wmurowano akt erekcyjny pod Muzeum. Powstanie na wielkiej łące przed pomnikiem. W tym miejscu 64 lata temu padły pierwsze strzały powstania w getcie. Naczelny rabin Tel Awiwu Meir Lau odniósł się do padającego podczas uroczystości ulewnego deszczu: - Ten deszcz jest symboliczny, jak łzy z nieba. Mam nadzieję, że to łzy radości, a nie smutku. Opowiadał o swoich polskich korzeniach: - Mój ojciec urodził się we Lwowie, mama w Krakowie, a ja w Piotrkowie Trybunalskim. Zaproponował, by do przyszłego muzeum zaprosić prezydenta Iranu, który neguje zagładę Żydów: - Niech zobaczy, co to był Holocaust. Niech się przekona, że to nie legenda. Na akcie erekcyjnym podpisy złożyli prezydent Lech Kaczyński, minister kultury Kazimierz M. Ujazdowski, prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz oraz Marian Turski, przewodniczący Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego. W uroczystości uczestniczyli m.in. b. prezydent Aleksander Kwaśniewski i b. prezydent Niemiec Richard von Weizsäcker. Dokument w metalowej tubie umieszczono w odkopanych fundamentach pochodzącego z XVIII w. gmachu koszar, w którym podczas hitlerowskiej okupacji miał siedzibę Judenrat - żydowska rada w warszawskim getcie. - Wymaga przypomnienia olbrzymi wkład osób narodowości żydowskiej w polską kulturę, ale wymaga przypomnienia także wkład polskich Żydów w historię kultury żydowskiej. To muzeum stwarza wielką szansę na przełamanie niewiedzy i stereotypów - mówił prezydent Kaczyński. Prezydent stolicy Gronkiewicz-Waltz przypomniała o szczególnej roli Warszawy w dziejach narodu żydowskiego. Przed wojną była największym skupiskiem Żydów w Europie (mieszkało ich tu 400 tys.) i drugim po Nowym Jorku na świecie. Budynek muzeum zaprojektowali fińscy architekci Rainer Mahlamaki i Ilmari Lahdelma. Ich propozycja wzniesienia prostej bryły przeciętej szczeliną symbolizującą rozstąpienie się wód Morza Czerwonego wygrała w 2005 r. międzynarodowy konkurs. Najważniejszą częścią muzeum będzie multimedialna ekspozycja opowiadająca historię polskich Żydów od średniowiecza do współczesności. Opracowuje ją międzynarodowa grupa naukowców i projektantów pod kierunkiem prof. Barbary Kirschenblatt-Gimblett, antropolog kultury z Nowego Jorku. Opisywała m.in. żydowski świat w Polsce między powstaniem styczniowym a Holocaustem. Przechodząc przez osiem chronologicznych galerii, zwiedzający znajdą się m.in. w żydowskim miasteczku, "sztetł", z XVII-XVIII w., na ulicy handlowej w latach międzywojennych oraz w otoczonym murami getcie z czasów okupacji niemieckiej. W muzeum będą też sale wystaw czasowych, centrum edukacyjne i multimedialna biblioteka. Budowę sfinansują rząd i władze Warszawy (zadeklarowały po 40 mln zł). Na stworzenie ekspozycji złożą się też darczyńcy z wielu krajów. Do tej pory przekazali 45 mln zł. - Te pieniądze już wystarczą na urządzenie ekspozycji, ale zbiórka wciąż trwa - poinformował dyrektor muzeum Jerzy Halbersztadt. W tym roku ma być wybrana firma, która zbuduje gmach. Budowa powinna się zacząć w marcu 2008 r. Pierwsi zwiedzający być może wejdą do Muzeum już pod koniec 2009 r.