Judaizm w Polsce

Jak podkreśla - dla religijnego Żyda najważniejsze jest: przestrzeganie przykazań, posiadanie żydowskich dzieci, poczucie związku z narodem Izraela i udział w jego losie. Religijne myślenie koncentruje się na doczesności. Co czeka człowieka po śmierci? - Żydzi nie stawiają raczej takich pytań i nie starają się na nie odpowiadać. W tradycji istnieje wiara w życie przyszłe i zmartwychwstanie ciał, ale jak konkretnie wyglądać będzie przyszłość jednostek i świata - to tajemnica. Zadaniem człowieka jest służyć Bogu tu i teraz. Prawo Pobożny Żyd powinien przestrzegać 613 przykazań (micwot) - 248 nakazów i 365 zakazów. Ich podstawowym źródłem jest Tora - pierwszych 5 ksiąg Biblii, których autorstwo tradycja przypisuje Mojżeszowi. "Tora" w szerszym kontekście oznacza całokształt prawa i wiedzy religijnej wywiedzionej z Biblii, wraz z odpowiednią ich interpretacją. Źródłem tej interpretacji jest dla Żydów Talmud. Składa się on z dwóch części - Miszny i Gemary. Miszna to zapis prawa ustnego, dzięki któremu wskazania Tory nabierały sensu w zmieniającym się kontekście życia. Miszna zbiera podstawowe zasady i obyczaje żydowskiego życia zarówno w wymiarze świeckim jak i religijnym. Gemara to zbiór dalszych interpretacji i komentarzy do Miszny. Poruszane w Talmudzie kwestie dotyczące prawa religijnego nazywane są halachą. Przypowieści, legendy, wskazania moralne i wątki folklorystyczne - agadą. Talmud, obowiązujący zresztą w dwóch wersjach - jerozolimskiej i babilońskiej - jest wielotomowym i wielowątkowym dziełem, które należy pieczołowicie studiować. "Bardzo wiele micwot związanych jest z tym, że po prostu staramy się być dobrymi ludźmi - to obowiązek dobroczynności, odwiedzania chorych itp." - mówi Piotr Kadlcik. Równie ważne są jednak przykazania dotyczące modlitwy i związanych z nią rytuałów, studiowania Tory, spraw małżeńskich i rodzinnych, czy jedzenia koszernej żywności. Jak podkreśla Kadlcik - w judaizmie nie ma pojęcia grzechu rozumianego tak jak w chrześcijaństwie. "Nie jest wcale jasno powiedziane, że za dobro czeka nas nagroda a za zło kara. Wypełniamy przykazania po to, by stać się lepszymi ludźmi i by świat dookoła stawał się lepszy" - zaznacza. "Nie można również stwierdzić, że Żyd, który np. nie modli się i je wieprzowinę w ogóle nie wypełnia przykazań. Nie - on nie wypełnia niektórych przykazań. Dlatego część naszych rabinów uważa, że w ogóle nie ma czegoś takiego jak Żyd niereligijny" - dodaje. Współczesny judaizm dzieli się na trzy główne nurty, które wyodrębniły się w XIX w.: judaizm ortodoksyjny, konserwatywny i reformowany. Ortodoksi starają się zachowywać pełną tradycję, Żydzi konserwatywni również - choć wiele przykazań rytualnych reinterpretują, zakładając, że Prawo może być dostosowywane do potrzeb współczesności. Judaizm reformowany, także w duchu tego założenia - część przykazań porzuca. Odrodzenie życia żydowskiego Obecnie w kraju istnieje kilkadziesiąt rozmaitych instytucji, fundacji czy stowarzyszeń zrzeszających polskich Żydów, działających na rzecz tej społeczności bądź też zajmujących się badaniem jej historii lub promocją kultury i dziedzictwa religijnego. Po 1989 r. nastąpił też znaczny wzrost liczby osób praktykujących judaizm, przy czym najistotniejsza wydaje się zmiana ich struktury wiekowej. Piotr Kadlcik wspomina, że ok. 20 lat temu, w czasie gdy on sam zaczynał chodzić do synagogi, był najmłodszy. "Potem długo długo nic i dalej - ludzie powyżej sześćdziesiątki". Teraz jest zupełnie inaczej. Dominują młodzi, a 40 -50-latkowie są jednymi z najstarszych. W każdy szabat w synagogach gromadzi się od kilkunastu do kilkudziesięciu osób. W święta, jak Yom Kippur, ich liczba sięga kilkuset. Olbrzymi wkład w odbudowę życia żydowskiego po wojnie wniósł American Jewish Joint Distribution Committee (Joint, JDC) czyli dosłownie Amerykańsko-Żydowski połączony Komitet Rozdzielczy. Fundusze tej założonej w 1914 r. w USA organizacji charytatywno-pomocowej pochodzą głównie z datków amerykańskich Żydów. W Polsce Joint wspiera wszystkie największe organizacje żydowskie, między innymi Centrum Edukacyjne Kultury Żydowskiej w Warszawie, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, czy Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP.