Audiencja ogólna: Nauczanie św. Pawła o zmartwychwstaniu

Publikujemy za KAI pełen tekst papieskiej katechezy: Drodzy bracia i siostry, „A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara (...) a wy pozostajecie w swoich grzechach” (1 Kor 15,14.17). W tych mocnych słowach z Pierwszego Listu do Koryntian św. Paweł daje do zrozumienia, jak decydujące znaczenie ma dla niego zmartwychwstanie Jezusa. W wydarzeniu tym tkwi bowiem rozwiązanie problemu zrodzonego przez dramat Krzyża. Sam Krzyż nie mógłby wyjaśnić chrześcijańskiej wiary, co więcej, pozostałby tragedią, przejawem absurdalności bytu. Tajemnica paschalna polega na tym, że ów Ukrzyżowany „zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem” (1 Kor 15,4) – jak o tym świadczy najstarsza tradycja chrześcijańska. Tu znajduje się oś Pawłowej chrystologii: wszystko obraca się wokół tego środka ciężkości. Całe nauczanie apostoła Pawła zaczyna się i kończy zawsze na tajemnicy Tego, którego Ojciec wskrzesił z martwych. Zmartwychwstanie jest faktem podstawowym, jak gdyby uprzednią przesłanką (por. 1 Kor 15,12), na której fundamencie Paweł może sformułować swoje syntetyczne przepowiadanie (kerygmat): Ten, który został ukrzyżowany i który w ten sposób ukazał ogromną miłość Boga do człowieka, zmartwychwstał i żyje pośród nas. Ważne jest, aby dostrzec więź między głoszeniem zmartwychwstania, tak jak Paweł je formułuje, a tym, które występowało w pierwszych wspólnotach chrześcijańskich przed Pawłem. Tu rzeczywiście zobaczyć można wagę tradycji, która poprzedza Apostoła i którą on, z wielkim szacunkiem i troską, chce przekazać ze swojej strony. Tekst o zmartwychwstaniu zawarty w rozdziale 15,1-11 Pierwszego Listu do Koryntian doskonale ukazuje związek między „przyjmowaniem” a „przekazywaniem”. Św. Paweł przywiązuje wielkie znaczenie do dosłownego sformułowania tradycji; na końcu analizowanego fragmentu podkreśla: „czy to ja, czy inni tak nauczamy” (1 Kor 15,11), uwypuklając w ten sposób jedność kerygmatu, przepowiadania wszystkim wierzącym i tym wszystkim, którzy głosić będą zmartwychwstanie Chrystusa. Tradycja, do której nawiązuje, jest źródłem, z którego należy czerpać. Oryginalność jego chrystologii nigdy nie szkodzi wierności tradycji. W swym osobistym opracowaniu Paweł zawsze kieruje się kerygmatem Apostołów; każde jego uzasadnienie wypływa ze wspólnej tradycji, w której wyraża się wiara podzielana przez wszystkie Kościoły, które są jednym Kościołem. I w te sposób św. Paweł ukazuje wzór dla wszystkich czasów, jak należy uprawiać teologię i jak przepowiadać. Teolog, kaznodzieja nie tworzy nowych wizji świata i życia, lecz jest na służbie przekazywanej prawdy, na służbie rzeczywistego faktu Chrystusa, Krzyża, zmartwychwstania. Jego zadaniem jest pomóc nam zrozumieć dziś, pod prastarymi słowami, rzeczywistość „Boga z nami”, a więc rzeczywistości prawdziwego życia. Należy tu uściślić, że św. Paweł, głosząc zmartwychwstanie, nie troszczy się o przedstawienie jego organicznego wykładu doktrynalnego – nie zamierza pisać czegoś w rodzaju podręcznika teologii – ale podejmuje temat, odpowiadając na konkretne wątpliwości i pytania, jakie stawiali mu wierni; jest to więc mowa okolicznościowa, ale przepojona wiarą i przeżyta teologią. Znajdujemy tu koncentrat samej istoty: zostaliśmy „usprawiedliwieni”, czyli uczynieni sprawiedliwymi i zbawionymi przez Chrystusa umarłego i zmartwychwstałego dla nas. Ukazuje się tu przede wszystkim fakt zmartwychwstania, bez którego życie chrześcijanina byłoby po prostu absurdalne. W tamten paschalny poranek wydarzyło się coś niezwykłego, nowego a zarazem bardzo konkretnego, naznaczonego bardzo określonymi znakami, odnotowanymi przez licznych świadków. Również dla Pawła, podobnie jak i dla innych autorów Nowego Testamentu, zmartwychwstanie związane jest ze świadectwem tych, którzy bezpośrednio doświadczyli Zmartwychwstałego. Chodzi o to, aby widzieć i czuć nie tylko oczyma czy zmysłami, ale także przez wewnętrzne światło, które popycha do uznania tego, o czym zmysły zewnętrzne świadczą jako o fakcie obiektywnym. Dlatego Paweł – podobnie jak cztery Ewangelie – podstawowe znaczenie przypisuje sprawie objawień, będących podstawowym warunkiem wiary w Zmartwychwstałego, który pozostawił pusty grób.