Rząd przyjął program "Śląsk 2.0"

We wprowadzeniu do programu napisano m.in., że "Śląsk był i jest siłą napędową polskiego przemysłu". "W dobie trudnych przemian w gospodarce światowej i w gospodarce regionu celem rządu jest takie wsparcie Województwa Śląskiego i Małopolski Zachodniej, które umożliwi zwiększenie ich roli, jako krajowego i środkowo-europejskiego centrum przemysłowego" - czytamy.

Rząd akcentuje, że szerokim kontekstem celu opracowania programu jest "wzmocnienie potencjału przemysłowego Śląska i Małopolski Zachodniej. Jak podkreślono, "biorąc pod uwagę formalno-prawne uwarunkowania oraz złożony charakter dokument 'Śląsk 2.0' ma charakter ramowego programu rozwoju, bazującego w głównej mierze na dostępnych i funkcjonujących instrumentach oraz rozwiązaniach".

Program podzielono na sześć głównych części poświęconych: wzrostowi konkurencyjności gospodarki woj. śląskiego i zachodniej Małopolski, inwestycjom, gospodarce niskoemisyjnej i energooszczędnej, nowoczesnym kadrom, integracji funkcji miast aglomeracji górnośląskiej oraz wdrożeniu i ocenie wdrożenia programu.

W części dotyczącej wzrostowi konkurencyjności gospodarki przewidziano m.in. pakiety rozwiązań dla górnictwa i przedsiębiorstw energochłonnych.

W pierwszym z nich przytoczono m.in. wdrażane od kilku miesięcy założenia programu naprawczego Kompanii Węglowej (m.in. utworzenie tzw. Nowej KW). Opisano uzgodnienia ze stroną ukraińską, zgodnie z którymi w ramach rządowego kredytu na 100 mln euro ukraińskie elektrownie miałyby być modernizowane w kierunku m.in. wykorzystania polskiego węgla - co miałoby stworzyć popyt w skali 9,5-15 mln ton rocznie.

Wskazano, że prócz dbania o bezpieczeństwo w kopalniach w ramach pomocy poszkodowanym resort zdrowia skieruje dodatkowe środki dla Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich (na aparaturę związana z tzw. sztuczną skórą).

W pakiecie dla przedsiębiorstw energochłonnych znalazły się m.in. przewidziane przez UE zwolnienia z części dodatkowych opłat. Program zakłada zwolnienie firm energochłonnych (w skali całego kraju) z części kosztów finansowania wsparcia odnawialnych źródeł energii (obowiązek zakupu zielonych certyfikatów, od 2016 r. opłata OZE) - łącznie do 450 mln zł. Planowane jest też częściowe zwolnienie z akcyzy na prąd dla tych przedsiębiorstw (w skali kraju ponad 3,5 tys. firm).

Dodatkowo rząd ma działać na rzecz branży hutniczej (m.in. zapobiegać nieuczciwej konkurencji spoza UE), co ma doprowadzić do wzrostu produkcji stali i zwiększenia zużycia węgla. Lista towarów objętych odwróconym podatkiem VAT ma zostać rozszerzona o metale nieżelazne.

Część programu poświęconą inwestycjom podzielono m.in. na zadania finansowane przy pomocy środków UE oraz przy wsparciu środków krajowych.

W pierwszej grupie zapisano m.in. budowę odcinków ekspresowej trasy S1 od Pyrzowic do Bielska-Białej (w tym część w nowym śladzie na południe od Mysłowic), dokończenie trasy S69 (obwodnica Węgierskiej Górki), przygotowywaną już budowę autostrady A1 Pyrzowice-Częstochowa (ze środków publicznych), planowaną budowę odcinka Częstochowa-Tuszyn (ze środków pozabudżetowych - przez specjalną spółkę celową z udziałem Skarbu Państwa), a także budowę obwodnicy Zawiercia i Poręby na drodze 78 oraz trasy S11 od węzła z A1 w kierunku Kępna (z obwodnicą Tarnowskich Gór).

Wśród przedsięwzięć kolejowych wymieniono trwające i planowane inwestycje PKP PLK: m.in. dokończenie modernizacji trasy Katowice-Kraków i szereg inwestycji w ramach instrumentu Łącząc Europę (CEF). "Śląsk 2.0" wskazuje, że w unijnej perspektywie 2014-2020 inwestycje o wartości prawie 9 mld zł obejmą w regionie linie o długości 870 km. Wśród wymienianych w tym kontekście odcinków są m.in. połączenia Tychów z Oświęcimiem oraz Katowic z lotniskiem w Pyrzowicach (rewitalizacja linii Zawiercie-Tarnowskie Góry)

Program przytacza również inwestycje w ramach regionalnych programów operacyjnych czy kontraktów terytorialnych dla obu regionów. Wskazuje potrzebę "intensyfikacji procesów rewitalizacji", wymieniając w tym kontekście ustawę rewitalizacyjną (której projekt również został przyjęty we wtorek przez rząd) oraz dodatkowe środki budżetowe na dofinansowanie wkładu własnego do unijnych projektów tego typu (ponad 65 mln euro dla woj. śląskiego i 47,7 mln euro dla małopolskiego.

W dokumencie zadeklarowano także wsparcie rządu i samorządu woj śląskiego dla optymalnego wykorzystania środków w ramach bytomskiego Obszaru Strategicznej Interwencji.

W dziale poświęconym inwestycjom opartym o środki krajowe program przywołuje założenia Funduszu Inwestycji Samorządowych, Funduszy Inwestycji Infrastrukturalnych - Dłużnego i Kapitałowego, a także Funduszu Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw. Te cztery fundusze mają zostać powołane w lipcu przez Bank Gospodarstwa Krajowego i Polskie Inwestycje Rozwojowe.

W części poświęconej wspieraniu przedsiębiorczości dokument przywołuje pochodzące z budżetu dostępne środki na ten cel oraz preferencyjne pożyczki dla firm na inwestycje i restrukturyzację; wymienia też instrumenty resortu skarbu, Agencji Rozwoju Przemysłu i BGK. Wskazując na zwiększenie roli katowickiego oddziału ARP program wymienia m.in. wspólną z JSW Koks budowę elektrociepłowni w Radlinie (o całkowitej wartości 185 mln zł).

Osobny podrozdział poświęcono trwającym już i przygotowywanym inwestycjom spółek Skarbu Państwa w regionie - o łącznej wartości 9,5 mld zł.

W rozdziale "Inwestycje strategiczne" program zapewnia, że Skarb Państwa będzie postulował realizację planowanego już kilka lat temu projektu napowierzchniowego zgazowania węgla w zakładach azotowych w Kędzierzynie-Koźlu (w zależności od wariantu o szacowanej wartości 1,8-4,2 mld zł). Dokument wymienia też w tym kontekście instalację próbnego podziemnego zgazowania węgla w Katowickim Holdingu Węglowym (obecnie powstaje raport z projektu).

W rozdziale dotyczącym pomocy dla inwestycji sektora prywatnego zakładane jest m.in. wsparcie działań Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej poprzez: zwiększenie jej obszarów o tereny państwowych spółek, szczególnie SRK oraz tworzenie - w miarę lokalnych potrzeb - Lokalnych Parków Przemysłowych na bazie pokopalnianych gruntów (z korzystniejszymi warunkami do prowadzenia działalności przez firmy z sektora MŚP).

Rozważana ma być też m.in. możliwość: zwiększenia dopuszczalnej pomocy publicznej na terenie Śląska dla inwestorów decydujących się na inwestycję w ramach KSSE. Prócz tego dokument wymienia w tej części zaangażowanie PAIiIZ.

Wśród działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej "Śląsk 2.0" deklaruje reaktywację programu resortu środowiska i NFOŚiGW E-KUMULATOR (zapewniającego środki na obniżanie emisji i ograniczanie zużycia zasobów w firmach). Przytoczony jest również zaplanowany już pod kątem środków unijnych program kompleksowej likwidacji niskiej emisji na terenie aglomeracji śląsko-dąbrowskiej (za ok. 1 mld zł).

W dziale dotyczącym kadr i rynku pracy zaplanowano m.in. działania edukacyjne (pilotażowe wdrożenie w regionie programu dualnego kształcenia zawodowego "K2", realizację tzw. "Gwarancji dla młodzieży" i dodatkowe wsparcie dla zmiany kwalifikacji absolwentów górniczych szkół zawodowych, a także działania osłonowe i aktywizacyjne (realizowane przede wszystkim przez urzędy pracy).

Poprawie funkcjonowania otoczenia instytucjonalnego w regionie ma służyć powrót do prac parlamentarnych nad ustawą metropolitalną (według premier Ewy Kopacz ma ona szanse na uchwalenie jeszcze w tej kadencji). Właściwej realizacji programu oraz optymalnemu reagowaniu na zachodzące w regionie zmiany ma służyć powołanie przy premierze 30-osobowej Społecznej Rady ds. Rozwoju Śląska - składającej się z wybitnych osobowości regionu.

Ponadto ustanowione mają zostać specjalne nagrody premiera i ministra kultury (za prorozwojowe projekty naukowe i dzieła nt. małej ojczyzny). W Jastrzębiu-Zdroju ma powstać Dom Solidarności - obiekt muzealny wraz z adaptacją istniejącej szkoły na dom pomocy społecznej. Środowiska naukowe i biznesowe regionu mają m.in. współpracować z Massachusetts Institute of Technology i uczestniczyć w serii konferencji poświęconych nowym technologiom.