Urlop na dziecko? Wchodzą w życie nowe zasady

Posłowie podkreślali, że nowelizacja wprowadza rozwiązania, które mają pomóc w łączeniu życia zawodowego i rodzinnego.

Sprawozdawca komisji nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach Izabela Mrzygłocka (PO) poinformowała, że podczas prac nad projektem zgłoszono ponad 40 poprawek. Jedna z nich umożliwia ojcu przerwanie urlopu ojcowskiego w przypadku, kiedy dziecko będzie wymagać opieki szpitalnej. Ojciec będzie mógł wykorzystać ten urlop po powrocie dziecka z leczenia. Kolejna poprawka wprowadza analogiczne przepisy wobec rodziców adopcyjnych. Następna propozycja zmiany dotyczy wykorzystania dwóch dni roboczych na opiekę nad dzieckiem. Pracownik będzie mógł wykorzystać te dni w wymiarze godzinowym, a nie dobowym. Inna poprawka zakłada połączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z urlopem rodzicielskim.

Komisja zrezygnowała z regulacji nakładających na pracodawcę obowiązek informowania pracownika o uprawnieniach związanych z obowiązkami rodzinnymi i rodzicielskimi oraz z przepisów antydyskryminacyjnych - by za dyskryminację uznać nieodpowiednie traktowanie pracownika z uwagi na jego obowiązki rodzinne.

Tomasz Szymański (PO) mówił, że projekt zawiera szereg rozwiązań mających na celu "niwelowanie barier utrudniającym rodzicom realizację aspiracji rodzicielskich". "Proponowane zmiany odpowiadają na zróżnicowane potrzeby rodziców w zakresie organizacji opieki nad dzieckiem w zależności od ich sytuacji zawodowej, możliwości korzystania z opieki rodzinnej czy wieku dziecka" - mówiła. Dodał, że przez to, iż oboje rodzice dzielą się urlopem, zwiększa się poczucie bezpieczeństwa i partnerstwo między nimi.

Szymański dodał, że ze względu na krótki czas do zakończenia tej kadencji Sejmu w trakcie prac legislacyjnych podjęto decyzję, by z projektu prezydenta wyłączyć zapisy dot. obszarów organizacji czasu pracy. Jak dodał, po doprecyzowaniu terminologii - powinny zostać rozpatrzone przez następny Sejm.

Również Stanisław Szwed (PiS) podkreślał, że z projektu wykreślono część zmian, m.in. dotyczących różnych form elastycznej organizacji czasu pracy i przepisy o charakterze antydyskryminacyjnym. Zaznaczył, że wprowadzone zapisy dotyczące 2-go dnia opieki nad dzieckiem do lat 14 będzie można wykorzystać w wymiarze godzinowym, co pozwoli wykorzystać ten czas optymalnie, według planów rodzica. Szwed dodał, że w kolejnej kadencji Sejmu konieczne będzie przyjrzenie się, jak działają zaproponowane przez prezydenta przepisy.

Józef Zych z PSL także zadeklarował, że jego klub będzie głosować za przyjęciem projektu. Jak mówił, sprawy związane z urlopami rodzicielskimi należało uregulować, bo system urlopów związanych z opieką nad dzieckiem tworzony był wiele lat i niektóre rozwiązania się nawarstwiały.

Ryszard Zbrzyzny (SLD) podkreślał, że zmiany w kodeksie pracy, które służą rozwojowi rodziny powinny być akceptowane. "Dobrze się stało, że projekt prezydencki idzie w takim kierunku organizacji czasu pracy, by system urlopów rodzicielskich mógł być bardziej efektywny" - powiedział. Zaznaczył jednak, że pracodawca może być to ze szkoda dla pracodawcy. Według posła, żadne regulacje nie są w stanie uregulować relacji pracownik-pracodawca. "Potrzebny będzie zdrowy rozsądek i zaufanie" - mówił.

Zofia Popiołek (Ruch Palikota) wskazywała, że zaproponowane zmiany w kodeksie pracy na pewno nie są ostateczne, bo "rynek pracy i demografia są płynne". Mówiła, że tym regulacjom trzeba się będzie przyglądać na bieżąco i oceniać ich przydatność. Dodała, że potrzeba jest również - poza legislacją - kampania promująca rodzicielstwo.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw ma ułatwić korzystanie z elastycznego czasu pracy. Przewiduje, że w sytuacji, gdy pracownik złoży wniosek o wykonywanie pracy w elastycznej formie ze względu na obowiązki rodzinne, pracodawca będzie musiał go uwzględnić, chyba, że nie będzie to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj pracy.

W projekcie zaproponowano również zmiany dotyczące urlopów dla rodziców, m.in. włączenie obecnego dodatkowego urlopu macierzyńskiego (6 tygodni) do urlopu rodzicielskiego (26 tygodni), ponieważ wyodrębnienie dwóch uprawnień o niemal identycznym charakterze niepotrzebnie komplikuje system urlopów.

Kolejną zmianą jest wydłużenie terminu, w którym z urlopu można skorzystać. Obecnie całość płatnych urlopów związanych z rodzicielstwem kumuluje się w pierwszym roku życia dziecka. Później rodzice mogą skorzystać z bezpłatnego urlopu wychowawczego, jednak tylko do ukończenia przez dziecko 5 lat. Teraz z urlopu rodzicielskiego będzie można korzystać aż do ukończenia przez dziecko 6 lat.

W przypadku łączenia przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do 64 tygodni lub do 68 tygodni w przypadku urodzenia więcej dzieci przy jednym porodzie.

Ustawa w głównej części miałaby wejść w życie na początku 2016 r.