Rola Kościoła z Polski w przyszłej Europie

W gmachu Sekretariatu Episkopatu Polski spotkali się socjologowie, teologowie i filozofowie podczas debaty z cyklu "Kościół w Polsce: 20 lat na drogach wolności". Spotkanie zorganizowała Katolicka Agencja Informacyjna wraz z Fundacją Konrada Adenauera. W panelu dyskusyjnym, który odbył się po referatach ks. prof. Paula Zulehnera, wieloletniego dziekana wydziału teologii uniwersytetu w Wiedniu oraz prof. Tadeusza Szawiela, wicedyrektora Instytutu Socjologii UW, wzięli udział dr Tomasz Żukowski, politolog z Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, Dariusz Karłowicz, filozof, publicysta, wydawca „Teologii Politycznej” oraz Zbigniew Nosowski, socjolog i teolog, szef Laboratorium „Więzi”. Zdaniem dr. Żukowskiego, Polska jest przykładem na to, że społeczeństwo może się modernizować zachowując swoją tożsamość – także religijną. Polacy zwiększyli nawet swoją akceptację dla nauk Jana Pawła II, coraz bardziej zdecydowanie opowiadając się za ochroną życia i przeciwko karze śmierci. W naszym społeczeństwie widać także zaangażowanie młodego pokolenia – w dniach choroby i śmierci Jana Pawła II w kościołach młodzi byli równie liczni co starsi, a nawet znacznie liczniej ni z starsze pokolenie wylegli na ulice. Politolog zwrócił uwagę, że młodzi Polacy są najbardziej proreligijni wśród swoich rówieśników w Europie oraz zajmują trzecie miejsce jeśli chodzi o postawę prorynkową. Dla porównania: najmniej proreligijni są młodzi Francuzi. „Gdy młodzi Polacy angażują się w coś, palą znicze, zaangażowanie młodych Francuzów wyraża się w paleniu samochodów” – podsumował dr Żukowski. Zdaniem politologa, przyszłość polskiego Kościoła nie będzie powtórzeniem niedalekiej przeszłości Kościoła na Zachodzie. Zmieniły się bowiem realia, nastąpiła nowa era cywilizacji informatycznej, w której Polska ma nietypowe doświadczenie. Podczas gdy gdzie indziej to media kształtują odbiorcę, w Polsce nastąpiło ciekawe zjawisko: gdy Jan Paweł II umierał, to odbiorcy kształtowali media. Dziennikarze przekazywali ludzkie przeżycia, to ludzie narzucali mediom wartości a nie odwrotnie. I to jest to doświadczenie, które zdaniem dr. Żukowskiego, Polska może przekazać Europie. Poza tym Polacy mają za sobą doświadczenie Kościoła, który był przestrzenią wolności a nie instytucją, która wolność odbiera. Z kolei Dariusz Karłowicz zastanawiał się nad zjawiskiem pewnego oczekiwania na sekularyzację polskiego społeczeństwa, która - wbrew oczekiwaniom części opiniotwórczych środowisk - nie następuje. Co roku pojawiają się np. pytania o to czy zmniejsza się liczba kandydatów do seminariów i zakonów i pewne rozczarowanie mediów, że jeszcze jednak nie. Symptomem tego oczekiwania jest zdaniem filozofa, nawet ukucie nowego terminu „sekularyzacji ujemnej”. Obowiązuje wzorzec mówienia o Kościele wtedy gdy dzieje się coś złego, a nie dobrego.