Prezydent Duda w ONZ: Idziemy do Rady Bezpieczeństwa z wartościami, które są dla mojego narodu szczególnie istotne

"Ekscelencje, dostojni delegaci,

Gratuluję Panu Miroslavowi Lajčákowi, Przewodniczącemu 72. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, wyboru na tę zaszczytną funkcję. Zapewniam Pana Przewodniczącego o pełnym wsparciu Rzeczypospolitej Polskiej dla Pańskich działań. Jednocześnie chciałbym podziękować Panu Peterowi Thomsonowi za jego aktywne przewodnictwo w pracach Zgromadzenia Ogólnego w 71. sesji.

Szanowni Państwo!

Podstawowymi celami społeczności międzynarodowej - a zarazem fundamentami systemu Narodów Zjednoczonych - są zrównoważony rozwój, zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa oraz ochrona praw człowieka.

Z dużą satysfakcją przyjąłem więc wiadomość, że motywem przewodnim tegorocznej sesji jest skupienie się na ludzkich potrzebach. Zbyt często, zbyt wiele czasu i uwagi w polityce globalnej koncentrowaliśmy do tej pory na wielkich modelach i systemach ekonomicznych, czy społecznych, zapominając, że polityka i gospodarka to po prostu sprawy ludzkie. Gdy to skupienie na człowieku gubi się, gubi się też cel naszych wspólnych działań, a powinien nim być pokój i dobrobyt każdego człowieka, każdej rodziny w naszych państwach.

Fundamentem polityki służącej człowiekowi i jego potrzebom jest pojęcie godności ludzkiej, którą obdarzone jest każde ludzkie życie. Mówiąc o polityce skupiającej się na człowieku i jego potrzebie życia w pokoju i godziwych warunkach, musimy myśleć przede wszystkim o potrzebie obrony ludzkiego życia.

Przyjęta przez nas wspólnie Agenda 2030 definiuje model ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU na poziomie globalnym. Zgodnie z jej zaleceniami, powinniśmy koncentrować nasz wysiłek na wyeliminowaniu ubóstwa we wszystkich jego przejawach, poprzez realizację całego szeregu celów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Jednocześnie musimy pamiętać, że powinno się to odbywać przy poszanowaniu wszystkich powiązanych praw: ekonomicznych, społecznych, politycznych, obywatelskich, kulturalnych oraz prawa do rozwoju. Przyjmując Agendę 2030 pokazaliśmy, że potrafimy działać jako wspólnota. Implementacja jej celów pozostaje jednak wielkim wyzwaniem i wymaga dalszej bliskiej współpracy międzynarodowej.

Jako wiarygodny i odpowiedzialny partner, Polska angażuje się na rzecz pełnej implementacji celów Agendy Zrównoważonego Rozwoju. Uważamy, że tylko poprzez skuteczne ich wdrożenie możliwe będzie zapewnienie wszystkim odpowiednich warunków społeczno-ekonomicznych. Wymaga to koordynacji i kompleksowego działania w wielu sektorach i na wszystkich poziomach zarządzania - od lokalnego, poprzez krajowy, regionalny i międzynarodowy.

Na gruncie krajowym Polska podejmuje konkretne kroki na rzecz realizacji wizji rozwoju, zgodnego z duchem Agendy 2030 - tak, aby żaden z naszych obywateli nie pozostał wykluczony. Przyjęta przez Rząd RP w lutym br. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju ma za zadanie zapewnić Polsce i Polakom zrównoważony, stabilny i przede wszystkim odpowiedzialny rozwój - taki, który dokonywać się będzie na naszych oczach, ale też z myślą o przyszłych pokoleniach.

Na arenie międzynarodowej, Polska wspiera kraje w ich dążeniu do rozwoju gospodarczego i społecznego, m.in. poprzez realizację współpracy rozwojowej. Zależy nam na jak najwyższej efektywności naszego działania. Dlatego też - posiłkując się doświadczeniem polskiej administracji i polskich organizacji pozarządowych - nasze działania kierujemy do tych państw, które jesteśmy w stanie wesprzeć w jak najbardziej skuteczny sposób.

Z wielkim niepokojem i troską patrzymy też na rosnącą liczbę osób dotkniętych przedłużającymi się konfliktami, w szczególności w Syrii i na Ukrainie. W poczuciu solidarności konsekwentnie zwiększamy też naszą pomoc humanitarną. Dużą wagę przywiązujemy także do zapewnienia spójności i komplementarności pomiędzy pomocą humanitarną i rozwojową.

Kluczowe w naszym przekonaniu znaczenie ma likwidacja przyczyn kryzysów humanitarnych. Jest to nasz wspólny obowiązek, bowiem od jego realizacji zależy dalszy los porządku światowego i społeczności międzynarodowej. Powinniśmy również nieustająco przypominać o konieczności przestrzegania i wzmacniania Międzynarodowego Prawa Humanitarnego.

Jednym z celów Agendy 2030 jest zahamowanie zmian w środowisku naturalnym, odczuwalnych w każdym kraju, na wszystkich kontynentach. Zmiany te wpływają negatywnie na gospodarki narodowe oraz na poziom życia całych społeczności. Polska niezmiennie od lat uczestniczy w globalnych wysiłkach na rzecz ochrony środowiska oraz walki ze zmianami klimatu i wywiązuje się, w tym zakresie, ze swoich zobowiązań. Z nadwyżką zrealizowaliśmy cel redukcyjny wyznaczony nam w Protokole z Kioto. Wraz z UE realizujemy najbardziej ambitny w skali globalnej wkład do Porozumienia Paryskiego. Będziemy kontynuować nasze działania na ścieżce niskoemisyjnego rozwoju służącego ochronie klimatu.

W nadchodzącym roku Polska będzie miała zaszczyt po raz trzeci objąć funkcję gospodarza Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Szczyt klimatyczny COP24 w Katowicach będzie miał znaczenie kluczowe z uwagi na planowane przyjęcie pakietu decyzji wdrażających Porozumienie Paryskie (implementation package). Jako prezydencja COP, Polska dołoży wszelkich starań w celu osiągnięcia zamierzonych ambitnych rezultatów szczytu. Będziemy kontynuować przywództwo negocjacji klimatycznych w duchu Porozumienia Paryskiego, zapewniając uczestnictwo wszystkich państw i transparentność rozmów. Będziemy także szanować różne uwarunkowania krajowe Stron i ich wybór ścieżki redukcji emisji.

Szanowni Państwo,

Wybór Polski na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa na lata 2018-2019 odzwierciedla rosnący potencjał i zaangażowanie mojego kraju na rzecz zapewnienia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Chciałbym z tego miejsca serdecznie podziękować za wszystkie 190 głosów oddanych na Polskę. To jeden z najwyższych wyników głosowania w historii wyborów członków Rady Bezpieczeństwa. Ten wybór to dla nas zaszczyt i zobowiązanie. Dziękuję wspólnocie narodów zjednoczonych za udzielenie nam tak szerokiego mandatu zaufania. Nasze członkostwo w Radzie Bezpieczeństwa traktujemy jako zobowiązanie do reprezentowania wszystkich państw członkowskich ONZ, bez względu na przynależność do grup regionalnych.

Idziemy do Rady Bezpieczeństwa z wartościami, które są dla mojego narodu szczególnie istotne. Przede wszystkim, chodzi o nasze umiłowanie dla nienaruszalnego prawa każdego narodu do suwerenności i wolności. Idziemy też z przekonaniem, że prawo międzynarodowe jest jedynym skutecznym mechanizmem utrzymania pokojowych relacji między narodami. Wolność jest synonimem pokoju. Zniewolenie jest źródłem wojny.

Współcześnie, szczególnymi aspektami wolności, które w sposób bezpośredni dotykają kwestii bezpieczeństwa, jest wolność słowa i wolność do samostanowienia w ramach suwerennych państw narodowych. Mówię o tym dlatego, że zwłaszcza w ostatnim roku w wielu państwach nasiliło się zjawisko manipulowania procesami politycznymi poprzez działania hybrydowe - propagandę lub wprost bezpośrednią ingerencję w procesy demokratyczne. Tego typu zjawiska, próby wpływania państw trzecich na demokratyczną politykę wolnych narodów, powinny stać się również przedmiotem troski wspólnoty międzynarodowej.

Fakt ten, jak i analiza stanu bieżących stosunków międzynarodowych potwierdzają, że bezpieczeństwo współczesnego świata należy pojmować wielopłaszczyznowo. Poczucie bezpieczeństwa obywateli nie zależy bowiem jedynie od współczynnika siły militarnej danego państwa. Obejmuje również obszary często wykraczające poza regularne ramy prac Rady Bezpieczeństwa. Poczucie bezpieczeństwa zaburzają bowiem także zmiany w środowisku naturalnym, nierówności ekonomiczne, konflikty o zasoby naturalne, czy kwestie związane z nieodpowiednią ochroną zdrowia. Uważamy, że również i te zagadnienia powinny stać się stałym tematem prac Rady Bezpieczeństwa.

Szanowni Państwo,

gwarantem naszej skuteczności w zapewnieniu bezpieczeństwa i pokoju międzynarodowego jest poszanowanie i bezwzględny prymat prawa międzynarodowego w relacjach pomiędzy państwami. Jako niestały członek Rady Bezpieczeństwa, Polska będzie zabiegać o to, aby wszelkie spory i konflikty rozwiązywane były zgodnie z podstawową zasadą pokojowego rozstrzygania.

W tym kontekście w pełni utożsamiamy się z promowanym przez Sekretarza Generalnego priorytetem mediacji i zapobiegania konfliktom. Towarzyszy nam przeświadczenie, że działania prewencyjne, ukierunkowane na pierwotne źródła problemów, realizowane w miejscu ich występowania, przynoszą najlepsze, najbardziej namacalne i najszybsze rezultaty. Podczas mojej tegorocznej wizyty w siedzibie Unii Afrykańskiej w Addis Abebie mówiłem, że ważną zdolnością społeczności międzynarodowej jest umiejętność zapobiegania konfliktom. Konflikty bez powodów nie istnieją - nie ma więc takich, których nie można zakończyć.

Takie podejście powinno dotyczyć przede wszystkim, choć nie tylko, kwestii związanych z masowymi migracjami i uchodźstwem. Problemy te łączą obecnie wiele regionów i kontynentów. Utrzymujące się na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej walki wewnętrzne i zagrożenie atakami terrorystycznymi, jak również wyzwania przez nie kreowane, wymagają wspólnego działania całej społeczności międzynarodowej. Dlatego naszym obowiązkiem jest likwidacja pierwotnych przyczyn uchodźstwa i przywrócenie prawa każdego człowieka do życia w jego własnej Ojczyźnie. Działania humanitarne i pomoc rozwojowa muszą stawiać sobie za podstawowy cel udzielenie pomocy uchodźcom w powrocie do domów. Działania zorientowane na budowanie odporności państw i społeczeństw są szczególnie istotne w kontekście ograniczania przyczyn takich zjawisk jak strukturalne ubóstwo, bezrobocie, brak dostępu do edukacji i inne.

Szanowni Państwo,

Polska zawsze przykładała dużą wagę do efektywności prawa międzynarodowego. Fundamentem regulacji prawnomiędzynarodowych jest zasada współpracy i wykonywania zobowiązań międzynarodowych w dobrej wierze. To ona jest gwarantem, że spory międzynarodowe będą rozwiązywane na drodze dialogu, a nie agresji i przemocy zbrojnej. W sytuacji, w której państwa stosują agresję jako instrument swojej polityki zagranicznej, Polska stanowczo apeluje do społeczności międzynarodowej o nieuznawanie stanów faktycznych powstałych w efekcie takiej polityki.

Polska chce również przyczyniać się do budowy porządku międzynarodowego opartego na zasadach suwerenności politycznej i integralności terytorialnej. Każda próba - udana lub nieudana - pogwałcenia tych zasad osłabia wzajemne zaufanie. Od blisko dziesięciu lat w Gruzji i trzeci rok na Ukrainie jesteśmy świadkami jawnego łamania fundamentalnych zasad Karty Narodów Zjednoczonych, w tym: nienaruszalności granic, poszanowania suwerenności, wyrzeczenia się siły militarnej do rozstrzygania sporów. W naszej ocenie, bezwzględne poszanowanie prawa międzynarodowego jest podstawą stabilnego, przewidywalnego i pokojowego ułożenia stosunków między państwami, a przez to zapewnienia zrównoważonego rozwoju.

Rażącym przykładem próby zakłócenia obowiązującego porządku światowego jest sytuacja na Półwyspie Koreańskim i rosnące ryzyko jej eskalacji. Rozwój programu nuklearnego i rakietowego Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, w szczególności ostatni test broni jądrowej, jest jawnym pogwałceniem prawa międzynarodowego i rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ. Mamy nadzieję, że wzmożone wysiłki społeczności międzynarodowej, w tym przyjęte przez Radę Bezpieczeństwa rezolucje w tej sprawie pozwolą zakończyć spiralę napięć i doprowadzą do ustabilizowania sytuacji w regionie.

Polska jest przywiązana do idei rozbrojenia i świata bez broni nuklearnej. Jedynym realnym instrumentem mogącym nas przybliżyć do tej wizji jest Układ o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej (Non-Proliferation Treaty). Traktat ten co pięć lat podlega przeglądowi, który służy ocenie postępów jego realizacji i wzmocnieniu postanowień. Polska objęła przewodnictwo w procesie przygotowań do przeglądu Traktatu w 2020 r. Stanowi to dowód naszego długoletniego zaangażowania na rzecz nieproliferacji, zakazu prób z bronią jądrową oraz pokojowego wykorzystania energii atomowej.

Dostojni delegaci,

trzecim filarem systemu Narodów Zjednoczonych jest OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA - praw, które swoje źródło mają w nadrzędnym prawie: prawie do życia. Niestety nadal wiele jest na świecie miejsc, gdzie prawo to - jak również godność osoby ludzkiej, wolność osobista, czy wolność sumienia i wyznania - jest odbierane.

Szczególnie widocznym problemem jest prześladowanie osób należących do mniejszości religijnych, w tym chrześcijan. Polska stanowczo potępia przejawy prześladowań i dyskryminacji na tle wyznaniowym oraz podkreśla zobowiązanie państw do zapewnienia ochrony wszystkim członkom mniejszości religijnych, w duchu Karty Narodów Zjednoczonych, Uniwersalnej Deklaracji Praw Człowieka oraz Agendy Zrównoważonego Rozwoju.1

Prawo do godnego życia powinno obejmować również prawo do kultywowania rodzimych tradycji i tradycyjnego modelu rodziny, jeśli pozostają one w zgodzie z elementarnymi prawami jednostki.

Szanowni Państwo,

Hasłem kampanii Polski do Rady Bezpieczeństwa były słowa: "Solidarność-Odpowiedzialność-Zaangażowanie". Są to wartości, które nieustająco promujemy na arenie międzynarodowej. Jedynie solidarna odpowiedzialność oraz harmonijne zaangażowanie i współpraca wszystkich państw będą w stanie zapewnić zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo i pokój nie tylko obecnie, ale również dla przyszłych pokoleń.

Dziękuję bardzo za uwagę."