75. rocznica powstania więźniów w Sobiborze

14 października 1943 r. w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Sobiborze doszło do wybuchu powstania i masowej ucieczki więźniów z obozu. Wydarzenie to było jednym z najważniejszych, obok powstania w getcie warszawskim i buntu w Treblince, przejawów oporu Żydów podczas II wojny światowej. Upamiętniające je uroczystości zaplanowano na niedzielę, 14 października, o godz. 12.00 w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze. Niemiecki nazistowski obóz zagłady (1942–1943). Oddział Państwowego Muzeum na Majdanku.

W programie ceremonii znajdą się oficjalne wystąpienia, ekumeniczna modlitwa za pomordowanych, a także złożenie wieńców i zapalenie zniczy. Po zakończeniu części oficjalnej, uczestnicy uroczystości obejrzą ekspozycję „Wydobyte z popiołów”, prezentującą wybrane muzealia sobiborskie, głównie rzeczy osobiste pomordowanych, znalezione podczas prac archeologicznych na terenie obozu zagłady w Sobiborze.

Z tej okazji Muzeum przygotowało album „Wydobyte z popiołów. Przedmioty osobiste ofiar niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze”, na który składają się fotografie stu muzealiów wraz z ich opisami katalogowymi. Poza informacją, gdzie relikty zostały odnalezione, autorzy publikacji starali się w miarę możliwości zrekonstruować historie artefaktów. Książkę uzupełniają: wstęp redaktora albumu Tomasza Kranza, zarys historii obozu pt. "Obóz w Sobiborze jako miejsce eksterminacji Żydów europejskich" Dariusza Libionki czy lista miejscowości, skąd następowały deportacje do Sobiboru. Książkę przygotowano w polsko-angielskiej wersji językowej.

Organizatorami uroczystości są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Państwowe Muzeum na Majdanku.

Obóz zagłady w Sobiborze funkcjonował w strukturach „Aktion Reinhardt” od maja 1942 r. do października 1943 r. Zamordowano w nim ok. 170 tys. Żydów. Liczba ta obejmuje 70 tys. żydowskich mieszkańców Lubelszczyzny, 34 tys. Żydów z Holandii i 24 tys. ze Słowacji. Wśród ofiar byli również Żydzi czescy, francuscy, niemieccy, białoruscy. 14 października 1943 r. w obozie wybuchło powstanie, w wyniku którego część więźniów zdołała zbiec. Niedługo po tym obóz zlikwidowano, wysadzając w powietrze budynek z komorami i demontując praktycznie wszystkie zabudowania.