Surowsze kary za okrutne zabójstwa

Zmiany przywracają w Kodeksie karnym przepisy odnoszące się do okrutnych zabójstw, czyli do tzw. kwalifikowanych rodzajów tego przestępstwa. Wprowadzone zostały też przepisy dotyczące ochrony prawnej funkcjonariuszy.

Zmiany te zaproponowano po głośnych atakach na policjantów podczas służby. Opinię społeczną zbulwersowała m.in. sprawa zabójstwa policjanta w Warszawie w lutym tego roku. Policjant Andrzej Struj został śmiertelnie raniony nożem, po tym jak zwrócił uwagę dwóm 18-latkom na przystanku tramwajowym na Woli. Zmiana przepisów dotyczących zabójstw ma natomiast związek z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego.

W kwietniu ub. roku na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z Kodeksu karnego zniknął par. 2 art. 148 dotyczący kwalifikowanego typu zabójstwa i brzmiący: "Kto zabija człowieka: ze szczególnym okrucieństwem; w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem; w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie; z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych - podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności".

Powodem takiego wyroku TK było niedochowanie przez Sejm zgodnej z konstytucją drogi legislacyjnej przy wprowadzaniu w 2005 r. zmiany uchylonego przepisu. Zgłoszono ją bowiem przy drugim czytaniu projektu, który nie dotyczył tych kwestii. Kodeks karny z 1997 r. przewidywał za "kwalifikowane zabójstwo" albo karę więzienia nie krótszą niż 12 lat, albo 25 lat, albo dożywocie. Od nowelizacji K.k. z 2005 r. groziło za to już tylko 25 lat lub dożywocie. Oprócz wątpliwości dotyczących sposobu uchwalenia, rozwiązanie takie w ocenie części środowisk prawniczych ograniczyło swobodę sędziowską.

Propozycję nowelizacji K.k. po orzeczeniu Trybunału zgłosił zarówno Senat, jak i resort sprawiedliwości. Senat zaproponował powrót do pierwotnego zapisu z 1997 r. Ministerstwo zaś zgłosiło pomysł dopisania m.in. innego typu najokrutniejszego mordu, czyli zabójstwa funkcjonariusza publicznego popełnionego podczas pełnienia przez niego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi bądź porządku publicznego.

Ostatecznie podczas prac legislacyjnych zdecydowano o wykreśleniu spośród typów zabójstw kwalifikowanych morderstwa z użyciem broni palnej. Nie umieszczono także wśród nich zabójstw dokonanych w celu utrudnienia toczącego się postępowania.

Nowelizacja zawiera również inne przepisy, które mają wzmocnić ochronę prawną funkcjonariuszy oraz osób, które nie będąc funkcjonariuszami publicznymi, występują w obronie prawa, reagując na chuligańskie lub inne zachowania przestępcze.

Do tej pory za atak na takie osoby groziło od grzywny do trzech lat więzienia (jeśli było to naruszenie nietykalności cielesnej) lub od roku do 10 lat więzienia - gdy sprawę zakwalifikowano jako czynną napaść na funkcjonariusza. Zmiana wprowadza zaostrzoną odpowiedzialność za czynną napaść na funkcjonariusza lub osobę mu pomagającą, która skończyłaby się ciężkim uszkodzeniem ciała - groziłoby za to od dwóch do 12 lat więzienia.