Order św. Andrzeja dla Gorbaczowa

O podpisaniu przez siebie odpowiedniego rozporządzenia szef państwa zawiadomił osobiście swego poprzednika na tym stanowisku 2 lutego w rządowej rezydencji w Gorkach pod Moskwą – podał kanał telewizyjny „Wiesti”. „Jest to stosowna ocena tej pracy, którą Pan wykonywał, gdy był głową państwa, oraz symbol szacunku do państwa, którym Pan kierował” – oświadczył Miedwiediew.

Dodał, że Gorbaczow stał na czele kraju „w bardzo skomplikowanym i dramatycznym okresie”. „Wszyscy to pamiętamy” – zapewnił i zaznaczył, że kierowanie państwem to „wielka praca”.

Obecny szef państwa obiecał w rozmowie z dziennikarzami, że osobiście wręczy jubilatowi tę nagrodę później, podczas uroczystości na Kremlu. „Dzisiaj po prostu pogawędzimy, wypijemy herbatę i szampana” – oświadczył urzędujący prezydent.

Podarował również Gorbaczowowi książkę – dzieła hrabiego Siergieja J. Wittego [1849-1915; chodzi o rosyjskiego polityka, b. ministra finansów, a także premiera Rosji w latach 1905-06 – KAI] „O niewzruszoności praw życia państwowego”. Wręczając tę pozycję obecny szef państwa powiedział pół żartem, że jubilat być może już ją ma i że w tym wypadku należałoby ją przekazać do „Fundacji Gorbaczowa”, na co sam zainteresowany odparł, że „wszystkie książki, które mogłem, już oddałem”. „Ale Witte to Witte” – dodał z uśmiechem pierwszy i ostatni prezydent ZSRR.

Gorbaczow w rozmowie z programem telewizyjnym „ Rossija-24” przyznał, że nie sądził, iż dożyje 80 lat. „Wydawało mi się, że to jest tak odległe” – wyjaśnił. „Tyle wszystkiego jest już za mną, tyle przeżyłem, to nie jedno życie, nie dwa ani trzy, ale może pięć lub siedem takich żywotów, niezwykłych. To zbyt wiele jak na jednego człowieka” – dodał sędziwy polityk.

Michaił Siergiejewicz Gorbaczow urodził się 2 marca 1931 we wsi Priwolnoje w Stawropolskim Kraju (na południu europejskiej części Rosji) w rodzinie chłopskiej. Przy narodzinach otrzymał imię Wiktor, ale podczas chrztu w cerkwi jego dziadek z niewyjaśnionych przyczyn zmienił mu imię na Michaił i tak już zostało. Do osiągnięcia pełnoletniości pracował w sowchozie, później wyjechał do Moskwy na studia prawnicze, które ukończył w 1955. Od 1952 należał do partii komunistycznej (był m.in. delegatem na jej XX Zjazd w 1956). Od 1961 zajmował wysokie stanowiska w hierarchii partyjnej – na szczeblu miasta i obwodu w Stawropolu.

W 1971 został członkiem Komitetu Centralnego KPZR, w którym pełnił różne funkcje, głównie związane z rolnictwem. W 1980 został członkiem Biura Politycznego, gdzie był bliskim współpracownikiem Jurija Andropowa, który widział w nim swego następcę na czele partii. Gdy ten zmarł w 1984, Gorbaczow był sekretarzem ds. ideologii, a gdy szybko zachorował następca Andropowa na stanowisku sekretarza generalnego partii Konstantin Czernienko, Gorbaczow często go zastępował. I to właśnie on po śmierci „genseka” został 11 marca 1985 roku jego następcą.

Dość szybko rozpoczął politykę jawności (głasnosti) życia publicznego, a następnie przebudowy (pieriestrojki), mającej na celu złagodzenie cenzury, stopniowe wprowadzanie demokracji, a zwłaszcza ostrożne reformy gospodarcze i społeczne w całym ZSRR. Ale bardzo szybko okazało się, że nowy sekretarz generalny uruchomił procesy, których nie da się już zatrzymać i które w ciągu kilku lat doprowadziły do tak głębokich przemian, że nie udało się powstrzymać rozpadu systemu politycznego i gospodarczego, a następnie samego ZSRR.

Największe osiągnięcia miał Gorbaczow w polityce zagranicznej, m.in. doprowadził do wycofania wojsk sowieckich z Afganistanu, rozpoczął politykę zbliżania z państwami zachodnimi, zwłaszcza z USA, przyczynił się też do przemian w Europie Środkowo-Wschodniej. Amerykański magazyn „Time” ogłosił go w latach 1987 i 1989 Człowiekiem Roku.

15 marca 1990 został wybrany na pierwszego (i jedynego) prezydenta ZSRR. Bezskutecznie próbował przeciwdziałać dążeniom odśrodkowym i niepodległościowym. W tym też roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. 1 grudnia 1990 przyjął go w Watykanie Jan Paweł II, który później jeszcze kilkakrotnie gościł rosyjskiego polityka u siebie, ale już jako osobę prywatną. W czasie puczu moskiewskiego w sierpniu 1991 przeciwnicy zmian odsunęli go od władzy, której już nie odzyskał, mimo niepowodzenia puczu. W tym czasie republiki związkowe ogłosiły niepodległość i ZSRR de facto przestał istnieć, toteż 25 grudnia tegoż roku Gorbaczow ustąpił ze stanowiska prezydenta.

Po odejściu od władzy założył Międzynarodową Fundację Badań Społeczno-Ekonomicznych i Politycznych z siedzibą na Kremlu. Od 1993 przewodniczy Międzynarodowej Organizacji Ekologicznej "Zielony Krzyż". W 2007 został twarzą kampanii reklamowej ekskluzywnej marki toreb Louis Vuitton. Już wcześniej razem z córką brał udział w reklamach różnych produktów (m.in. reklama Pizzy Hut).