Pięć odmian choroby Alzheimera

U osób cierpiących na chorobę Alzheimera zlepiają się w mózgu białka amyloidu i białka tau. Oprócz powstawania złogów w rozwój choroby zaangażowane są również inne procesy biologiczne, takie jak stan zapalny i wzrost komórek nerwowych.

Korzystając z nowych technik, Betty Tijms i jej współpracownicy z Alzheimer Centre Amsterdam, Amsterdam UMC i Uniwersytetu w Maastricht dokonali pomiarów, pozwalających ocenić te procesy na podstawie analiz płynu mózgowo-rdzeniowego. W sumie zbadali 1058 białek w płynie mózgowo-rdzeniowym pobranych od 419 osób chorych na alzheimera.

W badanej grupie udało się zidentyfikować pięć wariantów biologicznych. Pierwszy wariant charakteryzuje się zwiększoną produkcją amyloidu. W drugim typie bariera krew-mózg zostaje zakłócona, następuje zmniejszona produkcja amyloidu i mniejszy wzrost komórek nerwowych.

Ponadto warianty różnią się stopniem syntezy białek, funkcjonowaniem układu odpornościowego i funkcjonowaniem narządu wytwarzającego płyn mózgowo-rdzeniowy. Pacjenci z różnymi wariantami choroby Alzheimera wykazali także różnice w innych aspektach choroby. Na przykład naukowcy zaobserwowali szybszy przebieg choroby w niektórych podgrupach.

Jak podkreślają autorzy publikacji (DOI: 10.1038/s43587-023-00550-7), ich odkrycia mają ogromne znaczenie dla badań nad lekami. Może być tak, że dany lek działa tylko w przypadku jednego wariantu choroby Alzheimera. Na przykład lek hamujący wytwarzanie amyloidu może działać w wariancie ze zwiększoną produkcją amyloidu, ale być szkodliwy w wariancie ze zmniejszoną produkcją.

Możliwe również, że u pacjentów z konkretnym wariantem ryzyko wystąpienia działań niepożądanych będzie wyższe, podczas gdy ryzyko to będzie znacznie niższe w przypadku innych wariantów. W rezultacie wcześniej przetestowane leki mogą błędnie wydawać się nieskuteczne lub jedynie minimalnie skuteczne.

Następnym krokiem zespołu badawczego będzie wykazanie, że odmiany choroby Alzheimera rzeczywiście reagują odmiennie na leki, aby w przyszłości móc odpowiednio leczyć wszystkich pacjentów.