Esesmani po godzinach

Książka została wydana nakładem wydawnictwa Muzeum Auschwitz, a jej autorem jest kierownik działu naukowego Muzeum Piotr Setkiewicz.

Autor przybliża prywatne życie 22 esesmanów, od komendanta obozu Rudolfa Hoessa, jego zastępcy i kierownika obozu Karla Fritzscha, lekarzy odpowiedzialnych za selekcje deportowanych do obozu Żydów na rampie: Horsta Fishera, Wernera Rohde, a także Gerharda Palitzscha, który osobiście dokonał setek egzekucji pod Ścianą Śmierci, aż po esesmanów niższych stopniem: wartowników i szoferów.

Autorkami relacji - barwnych opisów życia rodzinnego oraz stosunków panujących w domach esesmanów - są głównie nastoletnie mieszkanki Oświęcimia. Zgodnie z obowiązującym wówczas nazistowskim prawem młodzież po ukończeniu 14 lat była zobligowana do wykonywania wskazanej przez władze okupacyjne pracy. Dziewczyny prały, gotowały, robiły zakupy, szorowały podłogi i zajmowały się dziećmi.

Jak podkreślił Setkiewicz niejednoznaczność materiałów źródłowych często utrudnia uzyskanie klarownego obrazu esesmanów z Auschwitz. "Jeżeli w powojennych zeznaniach esesmani starali się przedstawić siebie w możliwie korzystnym świetle, to byli więźniowie z kolei malowali ich wizerunek prawie wyłącznie w ciemnych barwach. Historyk, w dążeniu do prawdy obiektywnej i mając do dyspozycji tak trudny do oceny materiał, chętnie widziałby jednak relacje osób trzecich, nie tak mocno zaangażowanych emocjonalnie w opisywane wydarzenia. W tym kontekście publikacja jest unikatowym na skalę europejską zbiorem materiałów, ukazującym prywatny czas esesmanów i ich rodzin, opisywanych ani nie przez nich samych, ani przez więźniów obozu, stąd ciekawie uzupełniającym obraz znanej z bardziej klasycznych źródeł całości" - powiedział Setkiewicz.

Książka zaopatrzona jest w liczne, prywatne fotografie esesmanów, ich żon i dzieci. Znalazły się w niej też niemieckie plany budowlane domów, w których zamieszkiwali esesmani oraz dokładny plan domu komendanta Hoessa wraz ze szczegółowym opisem mebli i wyposażenia.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.

Wydawnictwo Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau powstało w 1957 roku. Wydało dotychczas ponad 400 pozycji w nakładzie około 8 milionów egzemplarzy w różnych wersjach językowych, w tym publikacje popularno-naukowe, wspomnienia, albumy, katalogi oraz przewodniki w ponad 20 językach.