Minęło 11 lat

Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską w art. 1 odwołuje się do przytoczonej nauki Soboru Watykańskiego II na temat właściwie rozumianych relacji państwa i Kościoła katolickiego. Tak więc pierwszą z podstawowych zasad konkordatu jest wyrażenie w nowy sposób wzajemnych stosunków. Nie przyjęto zasady rozdziału Kościoła od państwa, gdyż była ona obciążona negatywną, ideologiczną interpretacją i praktyką lat komunizmu. W to miejsce konkordat wyraża formułę wzajemnej "autonomii i niezależności" wypracowaną przez Sobór Watykański II. Strony uznały, że państwo i Kościół to byty odrębne, z których jeden nie podlega drugiemu i w swojej dziedzinie każdy rządzi się stanowionym przez siebie prawem. Niezależnie od tego konkordat postuluje współdziałanie państwa i Kościoła na rzecz dobra wspólnego. Drugą ideą przewodnią konkordatu jest uznanie prawa do wolności religijnej każdej jednostki i wspólnot religijnych za podstawę wzajemnych stosunków państwa i Kościoła. Konkordat zapewnia ponadto prawne skutki małżeństwa kościelnego i grzebanie zmarłych niewierzących na cmentarzach katolickich, potwierdza dobrowolny udział w katechezach szkolnych i przedszkolnych, itd. W imię autonomii zapewnia Kościołowi prawo do swobodnego i publicznego pełnienia jego misji duszpasterskiej i wykonywania jurysdykcji, swobodnego tworzenia swoich struktur i obsadzania urzędów kościelnych bez ingerencji władzy świeckiej. W celu realizacji postanowień Konkordatu 7 maja 1998 r. Stolica Apostolska powołała Kościelną Komisję Konkordatową pod kierownictwem bp. Tadeusza Pieronka, a 25 maja 1998 r. rząd utworzył Rządową Komisję Konkordatową. Komisje te, będące obecnie ważną płaszczyzną relacji Episkopat-rząd Rzeczypospolitej Polskiej, czuwają także nad realizacją innych postanowień konkordatu, a wśród nich nad zapewnieniem właściwego miejsca katechezy w reformowanym systemie edukacji, stworzeniem materialnego zabezpieczenia dla opieki duszpasterskiej w szpitalach i zakładach karnych, nowym statusem szkół katolickich itd. Wprowadzenie konkordatu w życie umożliwiło też powrót wydziałów teologicznych na państwowe uniwersytety.