Abp Gądecki: Przed Dniem Judaizmu

Mówiąc o definicji sprawiedliwości ludzkiej i boskiej, o nowotestamentalnym pojęciu usprawiedliwienia, także o miłosierdziu, o relacji sprawiedliwości do miłości oraz relacji tychże pojęć do nie-Żydów, referent przypomniał, że - "dla zachowania dróg pokoju" - tradycja rabinacka zalecała Żydom praktykowanie pomocy potrzebującym (np. jedzenie, ubranie, odwiedzanie chorych, grzebanie umarłych), także w stosunku do nie-Żydów, zwłaszcza do wyznawców religii monoteistycznych (Majmonides, Melakhim 10,12). Chociaż z zasady uważano dawniej, że większe zobowiązania spoczywają na Żydach wobec własnej rodziny, sąsiadów i wyznawców judaizmu, to jednak dzisiaj pojmowanie tej reguły znacznie się poszerzyło, nakazując pomoc całej rodzinie ludzkiej, Ze strony katolickiej opracowanie biblijnych podstaw sprawiedliwości i miłości przedstawił Louis H. Rivas. Przechodząc przez biblijne epoki, od czasów monarchii i wygnania babilońskiego, przez czasy powygnaniowe i Nowy Testament, określił sprawiedliwość jako porządek ustanowiony przez Boga dla dobra całej ludzkiej wspólnoty. Stąd niesprawiedliwość wyrządzana ludziom będzie zawsze bluźnierstwem wobec Boga. Lud Przymierza otrzymał Prawo po to, by praktykując sprawiedliwość, mógł przyczynić się do tego, by wszystkie narody ziemi otrzymały sprawiedliwość Bożą, O tej sprawiedliwości - jako o warunku wejścia do Królestwa Bożego - mówi też Nowy Testament. Jest ona według niego dziełem Boga, który przemienia i uzdalnia człowieka do wypełnienia wymagań Prawa, miłości Boga i bliźniego. Te dwa podstawowe spojrzenia na temat wiodący zostały uzupełnione przez przegląd rozwoju pojęcia sprawiedliwości i miłości w żydowskiej literaturze pobiblijnej (rabini Shear Yashub Cohen i Abraham Skorka) i katolickiej nauce społecznej (abp Roland Minnerath). Ten ostatni referat napotkał na spore trudności ze strony żydowskich interlokutorów, dla których nauczanie oparte przede wszystkim na prawie naturalnym oraz filozofii arystotelesowskiej i Tomaszowej, które nie wychodzą wprost z przesłanek wiary, pozostaje niezrozumiałe, ponieważ zdaje się zakładać, że rozum jest ważniejszy niż Objawienie. Zwrócili oni uwagę na boskie pochodzenie sprawiedliwości i miłosierdzia ("zstąpiły z nieba"). Dalej na to, że praktyka sprawiedliwości i miłosierdzia jest rodzajem imitatio Dei ("postępuj tak jak Pan Bóg") oraz że sprawiedliwość raczej wyklucza miłosierdzie i odwrotnie. Sprawiedliwość (rozumiana jako sedeq) odnosi się przede wszystkim do społeczności, a miłosierdzie (sedaqa) dotyczy raczej jednostki. Uzupełnieniem tematyki było omówienie problemu globalizacji i zjawisk z nim związanych, w perspektywie sprawiedliwości i miłosierdzia, które również winny znaleźć swój wymiar globalny. Do tego globalnego wymiaru miłosierdzia nawiązywała wizyta w miejscowym Centro Solidario San Jose. Centrum to jest godnym naśladowania przykładem współpracy Caritas Archidiecezji Buenos Aires z żydowską organizacją charytatywną "AMIA". Dzięki wspólnej pomocy żydowskiej i katolickiej ludzie potrzebujący otrzymują wyżywienie i odzież, a także - na pewien czas - miejsce zamieszkania, aż do otrzymania pracy. A ludzi takich widać w Buenos Aires na każdym kroku, zwłaszcza na głównych ulicach. Są to nie ci, którzy dobrowolnie obrali sobie ten sposób życia, ale ludzie z niedawno jeszcze średniozamożnej klasy, która w wyniku kryzysu ekonomicznego państwa znalazła się dosłownie na bruku.