Ustawa przeciw rodzinie

Samotne wychowywanie dziecka, od czego zależy prawo do dwóch dodatków do zasiłku rodzinnego przyznawanych zamiast świadczeń z funduszu alimentacyjnego, jest kryterium niezgodnym z konstytucją i konwencją praw dziecka. Tak orzekł wczoraj Trybunał Konstytucyjny po rozpatrzeniu wniosku rzecznika praw obywatelskich. Ustawa o świadczeniach rodzinnych zlikwidowała fundusz alimentacyjny, wprowadzając zamiast niego dwa dodatki: z tytułu samotnego wychowywania dziecka oraz z tytułu utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych wskutek upływu ustawowego okresu jego pobierania. Przysługują one po spełnieniu dwóch warunków: rodzic musi być stanu wolnego i wychowywać dziecko w pojedynkę. Według konstytucji pomoc państwa powinny otrzymać rodziny w trudnej sytuacji, zwłaszcza wielodzietne i niepełne. Tymczasem ustawa o świadczeniach rodzinnych nie przewidziała wsparcia dla rodzin wielodzietnych. Z drugiej strony przewidziano je nie tylko dla rodzin niepełnych, bo kryterium samotnego rodzicielstwa nie wymaga ustalenia, czy obowiązek wychowywania dziecka prawnie spoczywa na jednym, czy na obojgu rodzicach. Doszło, zdaniem Trybunału, do nierównego traktowania dzieci według kryterium innego, niż przewidziane w konstytucji. Przesłanka uzyskania prawa do dodatków nie uwzględnia też przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Postanowienia zaskarżonej ustawy mogą - według Trybunału - osłabiać więzi między rodzicami a dziećmi oraz między małżonkami. Stwarzają ryzyko dla prawidłowego funkcjonowania rodziny i małżeństwa. Wypłata dodatków zniechęca też wychowującego dziecko do dochodzenia alimentów od drugiego rodzica. Zaskarżone przepisy utracą ważność 31 grudnia 2005 r., ale od 1 września zacznie obowiązywać uchwalona 22 kwietnia nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych i nowa ustawa o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka zostanie wypłacony, gdy ojciec dziecka jest nieznany, gdy jedno z rodziców nie żyje lub powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Nie będzie dodatku dla samotnych rodziców, którzy są bez pracy i nie mają prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Wprowadzono dodatek dla rodzin wielodzietnych - pełnych i niepełnych. Nowa ustawa przewiduje zaliczkę alimentacyjną na dzieci samotnych rodziców, jeśli drugi rodzic nie płaci alimentów. - Wszystkie wnioski, które zgłosił rzecznik praw obywatelskich, były nam znane i zostały uwzględnione w nowej ustawie o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz w noweli ustawy o świadczeniach rodzinnych - mówił Cezary Miżejewski, wiceminister polityki społecznej. Trybunał zaznaczył, że badał tylko stan prawny ustawy o świadczeniach rodzinnych sprzed nowelizacji z 22 kwietnia. Badanie zgodności z konstytucją nowej ustawy musiałoby być przedmiotem odrębnego postępowania (sygn. K 16/04).