Księża, którzy nie dali się złamać

Historycy Instytutu chcą pokazać ludzi, którzy oparli się komunistycznej władzy i jej tajnej policji. Latami inwigilowani, otoczeni agentami, represjonowani, nie dali się złamać. Nie poszli na współpracę z komunistami ani nie zmienili poglądów. W pierwszym tomie poznajemy losy czterech duchownych, którymi z racji działalności uznanej za antypaństwową w sposób szczególny interesowała się Służba Bezpieczeństwa. Jest wśród nich dwóch emerytowanych biskupów. Kardynała Henryka Gulbinowicza, szczególnie aktywnie wspierającego "Solidarność", bezpieka bezskutecznie próbowała zwerbować przez 17 lat. Arcybiskup Ignacy Tokarczuk, uważany za najbardziej bojowego polskiego hierarchę,ignorując zakazy władz, budował w diecezji przemyskiej kościoły. Nieżyjący już Jan Pietraszko był uważany przez władze za "niebezpiecznego", bo miał wielki autorytet w środowisku krakowskich studentów i inteligencji. Sufragan katowicki Juliusz Bieniek (również już nie żyje) został na trzy lata wygnany z diecezji, bo naraził się władzy ludowej, m.in. sprzeciwem wobec usuwania religii ze szkół. "Niezłomni" dobrze wpisują się w dyskusję o postawach duchownych wobec Służby Bezpieczeństwa, w której głównie mówi się o tych duchownych, którzy nie zdali egzaminu w chwili próby. Kościelna Komisja Historyczna ogłosiła niedawno, że kilkunastu z nich to członkowie episkopatu. Inicjatywa IPN odpowiada na postulaty Kościoła, który apeluje, by pokazywać także księży niezłomnych. A takich było naprawdę wielu. W książce znajdziemy nazwiska nie tylko agentów inwigilujących biskupów, ale także funkcjonariuszy SB i ich fotografie. Ich twarze mówią więcej niż niejeden tekst o strukturach SB.WAM wydało cenną pozycję złożoną z materiałów archiwalnych, opatrzoną bogatymi przypisami. Obawiam się jednak, że niewiele osób poza historykami zechce sięgnąć po tę liczącą ponad 800 stron książkę źródłową.