Rocznica odzyskania suwerenności

Rozkaz o pozostawieniu w Polsce wojsk Armii Czerwonej Józef Stalin, ówczesny przywódca ZSRR, wydał tuż po zakończeniu II wojny światowej - w czerwcu 1945 r.

Do tego celu przeznaczono jednostki całego II Frontu Białoruskiego, którym dowodził gen. Konstanty Rokossowski. Garnizony Armii Czerwonej powstały wtedy w 59 polskich miastach, m.in. w Świnoujściu, Bornem Sulinowie, Świdnicy i Stargardzie Szczecińskim.

Największym skupiskiem żołnierzy sowieckich była Legnica, gdzie mieścił się sztab tzw. Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Do takiej lokalizacji przekonał Stalina i Bieruta gen. Rokossowski. Miasto było stosunkowo mało zniszczone, istniały tu poniemieckie koszary i lotnisko. Do miasta łatwo można było dojechać koleją lub drogami.

Początkowo w Legnicy stacjonowało ok. 300-400 tys. żołnierzy radzieckich. Rosjanie zajęli na ten cel 30 proc.miasta, a swoją strefę otoczyli wysokim murem. Legniczanie nazywali ten obszar "Małą Moskwą".

Przez dziesięciolecia Rosjanie wybudowali wokół Legnicy wiele obiektów wojskowych. Jednym z nich jest podziemny kompleks bunkrów w okolicach Przemkowa (wyposażony m. im. w sale konferencyjne i kino), który był prawdopodobnie stanowiskiem wyrzutni rakiet międzykontynentalnych.

W środowisku historyków trwa spór, czy także na tym terenie Rosjanie przechowywali pociski z głowicami jądrowymi. Wiadomo, że takie składy były w Templewie w Gorzowskiem, w Podborsku w Zachodniopomorskiem oraz w Brzeźnicy w Wielkopolskiem.

We wrześniu 1990 r. rząd Tadeusza Mazowieckiego zaproponował rządowi ZSRR zawarcie układu o wycofaniu wojsk radzieckich z Polski. W grudniu tego samego roku rozpoczęły się oficjalne rozmowy, w wyniku których 8 kwietnia 1991 r. Borne Sulinowo opuścił pierwszy transport żołnierzy radzieckich. W październiku oba rządy podpisały traktat o wycofaniu Sił Zbrojnych ZSRR z terytorium RP. Decyzje te powstawały na fali "Pierestrojki" w ZSRR. 

Armia Radziecka zaczęła wycofywać się z Polski w kwietniu 1991 roku. Północna Grupa Wojsk liczyła wtedy ponad 50 tys. żołnierzy, 7,5 tys. pracowników cywilnych oraz 40 tys. członków ich rodzin. Ostatni żołnierz radziecki opuścił Legnicę 15 września 1993 r.

Jutro, 13 września, rozpoczną się w Legnicy trzydniowe uroczystości, upamiętniające tamto wydarzenie. Część mieszkańców Legnicy bojkotuje jednak  sposób, w jaki przebiegać będą uroczystości, zarzucając organizatorom m in. relatywizowanie historii.