Święta Trójca zrekonstruowana

– Malarz Szymon Czechowicz to wybitny przedstawiciel akademizmu rzymskiego w malarstwie baroku – wyjaśnia doktor Jakub Sito z Instytutu Sztuki przy Polskiej Akademii Nauk, członek komitetu odbudowy. W czasie pobierania nauk w Rzymie Czechowicz sam często kopiował – choćby obrazy Rafaela. Po przenosinach do Warszawy dwukrotnie starał się zostać nadwornym malarzem Augusta II, ale w końcu sławę zdobył jako malarz sakralny i znakomity portrecista. Nowe-stare dzieło doskonale wpasowało się w rekonstruowany pod wodzą rzeźbiarza Tomasza Olszewskiego Ołtarz Ojczyzny. – Odtwarzamy ten ołtarz od prawie trzech lat – opowiada Olszewski. – Teraz to stan surowy. Dojdzie jeszcze 12 rzeźb, kapitele i cała ornamentyka. Za jakieś dwa lata ołtarz zostanie pozłocony złotem dukatowym. Zostawiliśmy dwie wolne przestrzenie na obrazy i jestem szczęśliwy, że jedna już została wypełniona. Do powstania Ołtarza Ojczyzny zużyto dotychczas kilkaset kilogramów stali i 15 metrów sześciennych drewna. Płótno do malowidła sprowadzono aż z Włoch. Czasami w trakcie różnych rekonstrukcji zdarzają się sytuacje ekstremalne. W czasie którejś z mszy jeden z wykonawców wisiał nad wiernymi. Zbierał wymiary obrazu i po prostu nie zdążył zejść przed jej rozpoczęciem. Innym razem, podczas rekonstrukcji we Włoszech, już w czasie finalnego sprzątania na obraz spadła paleta farb pigmentowych. Cały olej został zalany kubłami zimnej wody i pigment na szczęście ściekł bez śladu. Jednak kościół wyglądał jak po gaszeniu pożaru. A w trakcie rekonstrukcji obrazu w Sandomierzu z rusztowania spadło wiadro pełne wapna. Pech chciał, że na dole stały kobiety ubrane w czerń. Widok po wypadku był niesamowity. Trochę jakby tuż po pracy postawić obok siebie kominiarza i piekarza. Na szczęście ta rekonstrukcja poszła bardzo sprawnie i w zeszłym tygodniu obaj panowie triumfowali. Po ponad dziesięciu godzinach udało im się zawiesić na wysokości 12 metrów misternie rzeźbioną owalną ramę i umieścić w niej obraz. Spiritus movens całego projektu rekonstrukcji jest fundacja Sursum Corda, a dokładniej proboszcz bazyliki ksiądz Marek Białkowski. – W 2004 roku Ojciec Święty Jan Paweł II pobłogosławił akt erekcyjny odbudowy ołtarza Najświętszego Sakramentu i wyniósł go do godności Ołtarza Ojczyzny – mówi proboszcz. W bazylice na Krakowskim Przedmieściu są trzy ołtarze. Jeden główny i dwa boczne. Ale tak naprawdę to te boczne są ważniejsze, bo to właśnie tam trzymany jest Przenajświętszy Sakrament. – Kościół Świętego Krzyża bardzo ucierpiał w czasie Powstania Warszawskiego, ta rekonstrukcja jest leczeniem „ostatniej rany wojennej” – tłumaczy ksiądz Białkowski. Wierni, władze miasta stołecznego Warszawa i Polonia amerykańska to współfundatorzy przedsięwzięcia. Kiedyś artyści sami kręcili farby, szukali składników w przyrodzie. Stąd np. nazwa siena palona – dla normalnego zjadacza chleba, jasny brąz – pochodzi od nazwy regionu i miasta w Italii, w których ziemia ma właśnie taki kolor. W trakcie budowy stosowano proste narzędzia, często nawet w środku, w kościele używano koni. Dziś na świecie różne rekonstrukcje przeprowadza się metodami bardziej nowoczesnymi. Zamiast łuków ceglanych stosuje się np. gazobeton. Tak odbudowano m.in. pałac Jabłonowskich na placu Teatralnym. Jednak już przy odbudowie Zamku Królewskiego było zupełnie inaczej. Niektórzy pytali, czy poszczególne elementy są z formy. Nie mogli uwierzyć, że ktoś to robił ręcznie. – Ta rekonstrukcja ma zostać przeprowadzona w sposób jak najbardziej przypominający dawne metody. Bez względu na koszty – podkreśla Sito. Całość zostanie ukończona mniej więcej za dwa lata, ale już dziś warto przyjść popatrzeć. Jest na co.