Muzułmański system bankowości

Jeśli projekt nie funkcjonuje właściwie, straty ponoszą obie strony – w myśl muzułmańskiej zasady wspólnej odpowiedzialności. Kolejna metoda to rodzaj spółki banku z deponentem, tzw. muszaraka. Obie strony mają równe prawa, a – odliczając koszty operacji – zyski lub straty rozkładają proporcjonalnie do udziałów. Wszystkie wspomniane metody aprobowane są przez prawne i religijne autorytety islamskie, otwierając tym samym muzułmanom drogę do legalnego zdobywania zysków ze złożonego kapitału. W ten sposób zostają pokonane również moralne wątpliwości wielu wyznawców islamu, którzy ze spokojnym sumieniem mogą oszczędzać i działać na polu gospodarczym. Klienci islamskich banków mają możliwość uczestniczenia w inwestycjach tych banków, a w przypadku sukcesu danego projektu otrzymują odpowiedni zysk. Muszą się jednak liczyć także z niepowodzeniem i przyjęciem strat. Tego typu transakcje są zgodne z prawem islamskim, ponieważ połączone są z pewnym ryzykiem. W ramach umowy o udziale w zyskach osoba wpłacająca pieniądze ma możliwość wyboru między udziałem w ogólnych zyskach banku lub w jego inwestycjach. W przypadku strat bank nie wypłaca żadnych zysków. Złożone środki są jednak zagwarantowane. Banki islamskie, podobnie jak inne instytucje bankowe, oferują swym klientom podstawowy zakres usług. Ograniczone jest jednak używanie kart kredytowych, które funkcjonują jako karty płatnicze. Długoterminowe kredyty przyjmują formę ratalną lub leasingową. Koncepcja komercjalnego systemu bankowego zgodnego z prawem szarijatu, a więc z pominięciem spekulacji lichwiarskich, powstała w połowie XIX wieku i została rozwinięta w latach dwudziestych minionego stulecia. Grupa muzułmańskich kupców uświadomiła sobie, że tradycyjne sposoby przeprowadzania przez nich transakcji finansowych w nowych realiach są niewystarczające. W związku z tym założono banki o charakterze handlowym. Pierwsze współczesne instytucje bankowo-spółdzielcze powstały w Pakistanie w latach pięćdziesiątych XX wieku. Natomiast w latach siedemdziesiątych nastąpiła swoista eksplozja banków islamskich. Założono je w Dubaju (1975), Egipcie i Sudanie (1977), Jordanii (1978), Bahrajnie (1979) oraz Indonezji i Malezji. Wraz z rosnącą liczbą muzułmanów, a także z racji popularności muzułmańskich mechanizmów finansowych, banki tego typu pojawiły się także w Europie. Aby działalność bankowa przebiegała zgodnie z przepisami religijnymi, banki posiadają rady prawnicze, które czuwają nad zgodnością funkcjonowania z przepisami szarijatu. Wysokiej rangi prawnicy spotykają się regularnie, sprawdzając, czy nowe idee finansowe i zawierane transakcje nie wykraczają poza islamskie przepisy prawne. W celu zyskania muzułmańskich klientów nawet niektóre z zachodnich banków wprowadzają regulacje zgodne z przepisami koranicznymi. Przykładem są banki w Niemczech, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Adam Wąs SVD, Pieniężno