90 lat od powołania Biskupstwa Polowego w Polsce

Ordynariat Polowy jest - zgodnie z normami zawartymi w statucie z 1991 r., kiedy przywrócono strukturę Biskupstwa Wojskowego - okręgiem kościelnym zrównanym prawnie z diecezją, posiadającym własnego biskupa polowego. Od 30 października 2004 r. diecezją wojskową kieruje gen. dyw. dr hab. Tadeusz Płoski. Ordynariat Polowy jest zatem personalną jednostką organizacyjną Kościoła Katolickiego, a jednocześnie wchodzi w skład resortu obrony narodowej, jako jednostka organizacyjna nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej. Obecnie diecezja polowa liczy 92 parafie, w tym jedną zagraniczną - w Mons w Belgii, przy kwaterze SHAPE (Polskie Duszpasterstwo Wojskowe dla Polskiego Przedstawicielstwa Wojskowego przy Komitecie Wojskowym Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego). Na dzień 15 stycznia 2009 roku w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego pełni posługę 176 kapelanów zawodowych (duchownych będących jednocześnie oficerami zawodowymi w Wojsku Polskim) i 12 kapelanów pomocniczych (duchownych, którzy wykonują stałe zadania we własnej diecezji lub zakonie, pełniąc dodatkowo posługę w Wojsku Polskim). Rys historyczny Ordynariatu Polowego Duszpasterstwo wojskowe w formie zorganizowanej, ujętej ramami przepisów, pojawiło się w armii polskiej u schyłku XVII wieku. Tradycja pracy kapelańskiej wśród żołnierzy była jednak znacznie starsza. Stałe duszpasterstwo wojskowe wprowadził do armii polskiej Sejm Warszawski z 1690 roku. 9 listopada 1918 roku ówczesny kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych, płk Jan Wroczyński, w porozumieniu z arcybiskupem warszawskim Aleksandrem Kakowskim, powołał do życia Konsystorz Polowy. Utworzono też stanowisko Naczelnego Kapelana Wojsk Polskich, które wówczas powierzono księdzu Janowi Pajkertowi, kapłanowi diecezji sandomierskiej. Władze wojskowe zabiegały równocześnie o ustanowienie biskupstwa polowego, co znajdowało przychylny oddźwięk w Episkopacie Polski. Pertraktacje w tej sprawie toczyły się między wizytatorem apostolskim w Polsce, mons. Achillesem Rattim, a kierownikiem Ministerstwa Spraw Wojskowych, płk. Wroczyńskim i Naczelnikiem Państwa Józefem Piłsudskim. Wizytator Apostolski powiadomił 5 lutego 1919 roku o utworzeniu przez Stolicę Apostolską Biskupstwa Polowego. Pierwszym biskupem polowym Wojska Polskiego papież Benedykt XV mianował bp. dr. Stanisława Galla, sufragana archidiecezji warszawskiej. Biskup Gall objął swój urząd 9 lutego 1919 roku. To on tworzył struktury diecezjalne duszpasterstwa wojskowego, wypracował metody pracy duszpasterskiej i oświatowej w wojsku, pozyskał kilkadziesiąt kościołów i kaplic dla duszpasterstwa wojskowego. Opracował też statut duszpasterstwa wojskowego zatwierdzony przez Stolicę Apostolską. W czasie sprawowania przez niego posługi biskupiej toczyła się wojna polsko-rosyjska (1919-1921); wizytował z oddaniem jednostki frontowe, powoływał tzw. lotnych kapelanów, których kierował na front, zorganizował pomoc sanitarną Stolicy Apostolskiej dla walczących oddziałów; po zakończeniu wojny utworzył domy opieki dla sierot po wojskowych (Modlin, Łódź, Warszawa), otoczył pomocą inwalidów wojskowych (Fundacja im. Papieża Piusa XI). W 1933 roku z powodu konfliktu z władzami wojskowymi na tle rozwodów małżeństw wojskowych i braku poparcia ze strony marszałka Józefa Piłsudskiego złożył rezygnację ze stanowiska biskupa polowego Wojska Polskiego. Mianowany przez Ojca Świętego Piusa XI arcybiskupem tytularnym, wrócił do pracy w metropolii warszawskiej.