Polska wizyta ad limina 2005

Papież zarządził, iż odtąd wszyscy patriarchowie, prymasi, arcybiskupi, biskupi i kardynałowie, przed przyjęciem sakry, paliusza czy przed przeniesieniem do nowej siedziby, będą ślubować, że osobiście nawiedzą groby Apostołów Piotra i Pawła oraz odwiedzą Papieża, aby poinformować go o swej posłudze i otrzymać niezbędne wskazówki od niego i z urzędów kurialnych. Jeśli biskup z jakichś powodów nie mógłby wypełnić tego obowiązku, może się wyręczyć swym przedstawicielem (nawet zwykłym kapłanem, ale cieszącym się powszechnym szacunkiem), przy czym przyczyny nieobecności należało udowodnić przed kardynałem protodiakonem. Jednocześnie Sykstus V zróżnicował okresy wizyt. Co 3 lata mieli przybywać do Rzymu biskupi z Półwyspu Apenińskiego i pobliskich wysp, jak również z Dalmacji (należącej wówczas do Włoch) i Grecji; odstęp 4 lat dotyczył hierarchów Niemiec, Francji, Belgii, Hiszpanii, Czech, Węgier, wysp brytyjskich, krajów nadbałtyckich (w tym także Polski) i wysp śródziemnomorskich. Co 5 lat mieli się stawiać w Rzymie biskupi z pozostałych krajów europejskich, z pobliskich wybrzeży afrykańskich oraz z wysp europejskich i afrykańskich na Atlantyku. I wreszcie raz na 10 lat powinni złożyć wizytę "ad limina" biskupi z Azji, Ameryki i reszty świata. Konstytucja stanowiła ponadto, że "odliczanie" tych okresów winno się rozpocząć od dnia przyjęcia sakry, otrzymania paliusza lub przeniesienia na nową stolicę biskupią. Należało również uwzględniać czas, jaki upłynął od śmierci lub przeniesienia poprzedniego hierarchy. Papież przewidywał także surowe kary za niewypełnienie tego obowiązku, m.in. czasowe zawieszenie pełnienia władzy i korzystania z dochodów w diecezji, a nawet zakaz wstępu do niej. Wszystkim sprawami dotyczącymi wizyt zajmowała się początkowo utworzona jeszcze w 1564 przez Piusa IV (1559-65) Komisja Kardynałów, mająca za zadanie poprawną interpretację i czuwanie nad właściwym stosowaniem przepisów soborowych. Później znaczna część jej uprawnień przeszła do utworzonej 22 stycznia 1588 przez Sykstusa V Kongregacji Soborowej. Dalsze zmiany Nowe regulacje przyniosło utworzenie 22 czerwca 1622 Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (de Propaganda Fide), do której kompetencji weszły wszystkie obszary misyjne, łącznie z pracującymi tam biskupami. Ona też czuwała odtąd m.in. nad przestrzeganiem wykonywania zaleceń w sprawie wizyt "ad limina" z ziem misyjnych. Jedynie diecezje hiszpańskojęzyczne w Ameryce Łacińskiej pozostały w Kongregacji Soborowej, znajdowały się bowiem w sferze wpływów tzw. Patronatu Korony hiszpańskiej. Papieże wieku XVIII i późniejsi wprowadzali dalsze, na ogół drobne zmiany do obowiązujących do tej pory przepisów. Chodziło przede wszystkim o zasady i charakter odwiedzin. Niezmienna pozostała jednak potrójna istota reformy Sykstusowej: uczczenie grobów Apostołów w bazylikach rzymskich, złożenie wizyty Papieżowi i przedstawienie jemu i Kurii raportu ze stanu swej diecezji. Ważną zmianę wprowadził wielki kanonista, reformator m.in. procesu kanonizacyjnego - Benedykt XIV (1740-58). Ogłosił on mianowicie specjalną instrukcję, zawierającą 9 punktów, jakie biskupi powinni uwzględniać w swych sprawozdaniach, pozostawiając jednocześnie ich osobistemu rozeznaniu ewentualne podjęcie innych tematów. Decyzja papieża wynikała z faktu, że niektórzy hierarchowie bardzo powierzchownie wywiązywali się ze swych obowiązków, ograniczając się tylko do krótkich listów, bez uwzględniania szeregu zagadnień, które mogłyby interesować Papieża i Kurię. Benedykt XIV zmienił ponadto nieco czas poszczególnych wizyt: co 3 lata - biskupi z Italii i przyległych wysp, co 5 lat - wszyscy pozostali. Św. Pius X (1903-14) ogłosił 29 czerwca 1908 konstytucję apostolską "Sapienti consilio", która pozbawiała Kongregację Soborową kompetencji w zakresie duszpasterskiej działalności biskupów, przekazując je Kongregacji Konsystorialnej. Wydała ona 31 grudnia 1909 dekret "De relationibus dioecesanis et visitatione SS. Liminum", który polecał, że odtąd wszyscy biskupi winni składać wizyty co 5 lat, począwszy od 1 stycznia 1911, według opracowanego przez tę dykasterię kalendarza. W tym pierwszym roku do złożenia wizyt zostali zobowiązani hierarchowie Włoch oraz wysp: Korsyki, Sardynii, Sycylii i Malty, w następnym - Hiszpanii, Portugalii, Francji, Belgii, Holandii, Anglii, Szkocji i Irlandii, w trzecim zaś roku - m.in. Austro-Węgier i Niemiec, co objęło także biskupów polskich z ziem należących wówczas do tych państw.