Chcieli godnie zginąć...

Hołd żydowskim powstańcom, którzy od 19 kwietnia do 16 maja 1943 r. stawili zbrojny opór niemieckim okupantom, oddali też reprezentanci Muzeum Historii Żydów Polskich, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. Były także kwiaty od mieszkańców stolicy przybyłych na uroczystość.

Uroczystości odbyły się w asyście żołnierzy kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego.

Rabin Stas Wojciechowicz odmówił kadisz.

Kwiaty złożono również przed pomnikiem ku czi "Żegoty" przy MHŻP oraz na Trakcie Pamięci i Męczeństwa Żydów: przy pomniku ku czci Szmula Zygielbojma, w miejscu, gdzie znajdował się bunkier Mordechaja Anielewicza oraz przy pomniku Umschlagplatz.

Na placu pomiędzy Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego i Muzeum Historii Żydów Polskich - a także w innych miejscach w centrum stolicy - wolontariusze rozdawali papierowe żółte żonkile - symbol pamięci o powstańcach z warszawskiego getta.

Jak powiedział PAP Roman Antonowicz, wiceprzewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, które wraz z Muzeum Historii Żydów Polskich jest organizatorem zapoczątkowanej w ubiegłym roku akcji "Żonkile", wolontariusze to głównie ludzie młodzi, z gimnazjów i liceów, a akcja "Żonkile" służy upowszechnianiu - szczególnie wśród młodzieży - pamięci o powstaniu w getcie warszawskim i zagładzie społeczności żydowskiej. Papierowe żonkile rozdawano w miastach, w których mieszczą się oddziały TSKŻ, między innymi w Krakowie, Łodzi, Białymstoku, Bielsku-Białej.

W tym roku, jak poinformował Grzegorz Tomczewski z MHŻP, w akcji "Żonkile" wzięło udział w Warszawie 400 wolontariuszy. Przygotowano 60 tys. papierowych żonkili. Trafią one także do Niemiec i Izraela, otrzymały je też polskie placówki dyplomatyczne.

Żonkile związane są z osobą Marka Edelmana, ostatniego przywódcy Żydowskiej Organizacji Bojowej, który w rocznicę powstania w getcie dostawał je od anonimowej osoby. Co roku, 19 kwietnia, składał je pod Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego.

Portal historyczny dzieje.pl prowadzony przez PAP i Muzeum Historii Polski jest patronem medialnym akcji "Żonkile".

Powstanie wybuchło 19 kwietnia 1943 roku, w ostatniej fazie likwidacji getta warszawskiego. Powstańcy z Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Zbrojnego walczyli do 16 maja 1943 roku. Tego dnia gen. SS Juergen Stroop ogłosił koniec akcji pacyfikacyjnej i rozkazał wysadzić w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem.

Według raportów Stroopa w getcie znajdowało się podczas powstania ponad 56 tys. Żydów. Około 6 tys. zginęło na miejscu w walce, na skutek pożarów i zaczadzenia. 7 tys. Żydów Niemcy zamordowali na terenie getta, tyle samo wysłali do obozu zagłady w Treblince. Pozostała grupa ok. 36 tys. została wysłana do innych obozów, przede wszystkim do Auschwitz i Majdanka.