Rocznica Leninopadu

8 grudnia 2013 r. demonstranci w centrum Kijowa obalili wielki pomnik Lenina. Wcześniejsze próby jego usunięcia nie zakończyły się powodzeniem. Pomnika broniły bowiem zarówno siły porządkowe, jak i działacze komunistyczni.

Obalenie Lenina w Kijowie spowodowało falę podobnych wystąpień w całej Ukrainie, nazwanych później Leninopadem. W 1991 r., po ogłoszeniu suwerenności przez Ukrainę, na jej terytorium stało ok. 5500 pomników Lenina. Najszybciej pomniki „Wodza Rewolucji”  zostały usunięte na Zachodniej Ukrainie. Na fali demonstracji na Majdanie doszło do obalenia pomników Lenina także w centralnej Ukrainie, a później na Wschodzie. Przetrwały natomiast wszystkie pomniki Lenina na Krymie.

Według raportu ukraińskiego IPN, w ciągu roku usunięto z ukraińskich miast i wsi 504 pomniki Lenina, postawione w czasach Związku Sowieckiego. Były symbolem nie tylko sowieckiego zniewolenia, ale także postkomunizmu, w którym władzę nomenklatury partyjnej zastąpiła władza oligarchów, często zresztą wywodzących się z tych samych środowisk ideologicznych.

Najwięcej pomników Lenina obalono w obwodzie winnickim i chmielnickim, gdzie najliczniej mieszkają Polacy na Ukrainie. Zwykle aktywnie uczestniczyli oni w tych demonstracjach. Polacy z tego regionu zaciągali się także do Samoobrony Majdanu, a co najmniej dwóch z nich zginęło na kijowskim Majdanie.

Największy pomnik Lenina na Ukrainie został zdjęty 28 września br. w Charkowie. Stał na placu Wolności i został zdemontowany na  polecenie miejscowego gubernatora Ihora Bałuty. Decyzja ta wywołała protesty części mieszkańców Charkowa, a mer miasta Hennadij Kernes zapowiedział, że wiosną przystąpi do jego odbudowy. Później jednak obalone zostały jeszcze pomniki Lenina w dwóch innych miejscowościach obwodu charkowskiego: Dergacze i Izium.

Z raportu przygotowanego na temat Leninopadu przez IPN w Kijowie wynika, że na Ukrainie stoi jeszcze 1700 pomników Lenina, głównie we Wschodniej Ukrainie, a przede wszystkim w Donbasie. Pomniki Lenina w Doniecku i Ługańsku były głównym miejscem zbiórek separatystów wiosną br., kiedy rozpoczynały się tam demonstracje przeciwko władzy centralnej w Kijowie.