Proboszcz Majdanka patronem greckokatolickich duszpasterzy

Oficjalne ogłoszenie błogosławionego męczennika ks. Emiliana Kowcza patronem greckokatolickich duszpasterzy ma nastąpić 25 kwietnia podczas uroczystości w Kijowie. Poprzedzi je 25 marca pielgrzymka greckokatolickiego duchowieństwa z Polski i Ukrainy do byłego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Błogosławiony Emilian Kowcz urodził się w 1884 roku w Kosmaczu na Huculszczyźnie. Będąc proboszczem w Przemyślanach zasłynął jako kaznodzieja, organizator lokalnych Kongresów Eucharystycznych. Nie stronił też od działalności na polu kultury, oświatowy, a także ekonomii, wspierając ruch spółdzielczy. Jako zdecydowany zwolennik niepodległości Ukrainy wchodził w konflikty z polską administracją, ignorując jej – jego zdaniem niesprawiedliwe – rozporządzenia, np. dotyczące zakazy budowy nowej cerkwi w jednym z przysiółków. Karany grzywnami i pozbawieniem wolności (tę karę, na mocy konkordatu z 1925 roku odbywał częściowo w monasterze studyckim w Uniowie k. Przemyślan) nie były jednak związane z nienawiścią wobec Polaków, w obronie których nieraz stawał. Wykazywał się wielką odwagą, gdy podczas sowieckiej okupacji w latach 1939-41 nie zaprzestał prowadzenia w święto Objawienia Pańskiego publicznych procesji i święcenia wody. Po proklamowaniu w czerwcu 1941 roku niepodległości Ukrainy, (zależnej od hitlerowskich Niemiec) został wybrany starostą przemyślańskim. Ostrzegając młodzież, by nie dawała się wciągać do działań zbrodniczych, zwłaszcza w ramach tworzonej przez nowego okupanta policji ukraińskiej. Gdy polityka nowej władzy rozwiała już wszelkie złudzenia, nie omieszkał piętnować publicznie jej zbrodni. Szczególne znaczenie miała jego postawa wobec eksterminacji ludności żydowskiej. Udało mu się uratować część Żydów, których Niemcy spędzili do budynku synagogi, by ich tam żywcem spalić. Później, wbrew zakazom, przygotowywał do chrztu i udzielał go tym Żydom, którzy chcieli przyjąć chrześcijaństwo (wedle hitlerowskiego nie zwiększało to ich szansy na ocalenie, ale było zakazane). Najpierw indywidualnie, a gdy maszyna eksterminacji przyspieszyła, także masowo. Po zamknięciu miejscowego getta, domagał się od władz okupacyjnych możliwości obsługi duszpasterskiej mieszkających tam chrześcijan. Aresztowany 30 grudnia 1942 nie tylko przyznał się do udzielania pomocy Żydom, ale odmówił podpisania zobowiązania zaprzestania tej praktyki w przyszłości. Osadzony w obozie koncentracyjnym w Majdanku duszpasterzował wśród więźniów różnej narodowości i wyznań. Swoją posługę traktował jako dar i zadanie powierzone mu przez Boga. W listach z obozu prosił, by nie podejmowano starań o jego zwolnienie oraz prosił o modlitwę za twórców obozu i hitlerowskiego systemu w ogóle. Ksiądz Kowcz zmarł w obozie 25 marca 1944 roku. W roku 1996 Ukraiński Kościół Greckokatolicki wszczął proces beatyfikacyjny swych dwudziestowiecznych męczenników. W ich liczbie znalazł się także ks. Emilian Kowcz. Razem z 26 innymi Sługami Bożymi został ogłoszony błogosławionym przez Jana Pawła II 27 czerwca 2001 r. we Lwowie, w czasie wizyty papieskiej na Ukrainie w czerwcu 2001.