Kończą się badania archeologiczne przy Pałacu Branickich

"Gdyby potwierdziło się, że to rzeczywiście budowla Tabutowiczów, byłaby to sensacja dla Białegostoku" - powiedział PAP prowadzący badania archeolog Ireneusz Kryński.

Po niedzieli w miejscu badań archeologicznych mają się zacząć prace w ramach projektu rewaloryzacji ogrodu. Powstaną fontanny, będą nasadzenia zieleni. Archeolodzy mają kontynuować swe poszukiwania w nowych miejscach przy okazji tych robót. Być może uda się odkopać inne części znalezionego fragmentu fundamentu - ma nadzieję Kryński.

Białystok jest miastem, które powstało wokół założenia pałacowego. Jak można przeczytać w opisie planów rewaloryzacji ogrodu i historii miejsca gdzie stoi Pałac Branickich - najważniejszy i najbardziej reprezentacyjny zabytek w Białymstoku - w latach 1437-1450 król Kazimierz Jagiellończyk nadał ziemie nad rzeką Białą Raczce Tabutowiczowi, potomkowi zasłużonego rodu żmudzkiego.

"Osada powstała natomiast na przełomie XV i XVI wieku, kiedy właścicielem (w drodze spadku) został wnuk Tabutowicza - Mikołaj Raczkowicz. Jako sekretarz króla Polski Aleksandra Jagiellończyka i członek Rady Królewskiej posiadał niezbędne fundusze do zasiedlenia tych terenów. W 1514 r. pojawiła się w dokumentach pierwsza wzmianka o Białymstoku: pisemna ugoda między Mikołajem a bazylianami z Supraśla dotycząca użytkowania łąk" - czytamy w opisie historii założenia pałacowego.

Przed Branickimi Białystok należał jeszcze do Wiesiołowskich. "Po bezpotomnej śmierci ostatniego z Wiesiołowskich - Krzysztofa w 1645 roku Białystok wszedł w skład starostwa tykocińskiego i stał się własnością Rzeczpospolitej. W 1659 r. Stefan Czarniecki otrzymał to starostwo za zasługi z czasów wojen ze Szwedami. Córka Stefana Czarnieckiego - Aleksandra Katarzyna wniosła starostwo tykocińskie oraz Białystok w wianie Janowi Klemensowi Branickiemu" - podaje opis historii założenia. To za czasów Branickiego - w XVIII w. przypada największy rozkwit miasta.

Badania archeologiczne w ogrodzie Branickich były prowadzone od czterech sezonów. W tym roku były to badania poprzedzające prace przy rewaloryzacji. Celem prowadzonych przez miasto robót jest przywrócenie ogrodowi i otoczeniu pałacu pierwotnego, barokowego charakteru. Pierwszy etap tej rewaloryzacji jest dofinansowany z UE z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego. Wartość projektu to ponad 17 mln zł, z czego ponad 8 mln zł pochodzi z UE.

Efekty badań archeologicznych mają być prezentowane mieszkańcom i turystom odwiedzającym pałac i ogród. Jest pomysł by ekspozycja mieściła się np. w jednym z dwóch małych budynków tzw. studni jakie znajdują się w pałacowym ogrodzeniu. Trwa remont tych obiektów. Szczegółowe ustalenia dotyczące ekspozycji będą dopiero podejmowane.

Prace przy rewaloryzacji Ogrodu Branickich trwają z przerwami od końca lat 90. XX wieku. (PAP)

kow/ pz/