Chasydzi za uhonorowaniem admirała Canarisa

"Na początku tego tygodnia skierowaliśmy list do Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad wa-Szem (Yad Vashem), aby rozważył uznanie admirała Canarisa za +Sprawiedliwego wśród narodów+" - powiedział rabin Binjamin Lipszyc, sekretarz wioski Kfar Chabad pod Tel Awiwem, zamieszkanej przez chasydów tej linii.

Tytuł "Sprawiedliwego wśród narodów" jerozolimski instytut przyznaje nie-Żydom, którzy z narażeniem własnego życia ratowali Żydów podczas drugiej wojny światowej. "Prośba ta jeszcze do nas nie dotarła" - powiedział w środę dziennikarzowi AFP rzecznik Jad wa-Szem. "W wyniku badań historycznych udało się ustalić, że admirał Canaris uratował z warszawskiego getta rabina Icchaka Josifa Schneersona, szóstego z tej linii, jak również 500 innych Żydów - powiedział Lipszyc. Rabini z linii Schneersona byli głównymi rabinami wspólnoty Chabad-Lubawicz.

Jak pisze we wtorkowym wydaniu izraelski dziennik "The Jerusalem Post", admirał Canaris odegrał "centralną" rolę w ucieczce Schneersona wraz z rodziną i otoczeniem z warszawskiego getta. Dziennik powołuje się na Yosefa Kaminetzky'ego, który niedawno ukończył książkę poświęconą tej sprawie.

Zdaniem Kaminetzky'ego Canaris tym bardziej godny jest pochwały, że należał do hitlerowskiego kierownictwa.

Jednak dyrektor Centrum Wiesenthala w Izraelu Efraim Zuroff określił - według "Jerusalem Post" -żądanie chasydzkiej wspólnoty jako "problematyczne" i naznaczone "pewnym partykularyzmem". "Jerusalem Post" cytuje jego wypowiedź: "Nie jest sprawiedliwe, by osądzać Canarisa na podstawie specyficznego dobrego uczynku, kiedy był właśnie w samej hierarchii Trzeciej Rzeszy".

Swoje starania o uhonorowanie Canarisa Chabad-Lubawicz opiera na nowych informacjach ujawnionych przez historyka Danny'ego Orbacha w książce poświęconej niemieckiemu ruchowi oporu przeciwko Hitlerowi "Valkyrie - German Resistance to Hitler".

Orbach, doktorant na Uniwersytecie Harvarda, powiedział według "Jerusalem Post", że ostatnie sześć lat poświęcił badaniu niemieckiej opozycji przeciwko hitleryzmowi.

W 2002 roku Orbach zgłosił do Jad wa-Szem kandydaturę Canarisa, ale - jak podaje gazeta - odrzucono ją z dwóch powodów: po pierwsze Canaris, ratując Żydów, nie ryzykował życiem i wykorzystał raczej swoją władzę, a po drugie - wspierał wojnę i nie sprzeciwiał się jej.

Jednak druga kandydatura wysunięta przez Orbacha w 2002 roku została przed Jad wa-Szem przyjęta - wysoki funkcjonariusz Abwehry Hans von Dohnanyi został uznany w 2003 roku za "Sprawiedliwego wśród narodów".

Aresztowany w 1944 roku, po nieudanym zamachu na Hitlera, admirał Canaris został powieszony 9 kwietnia 1945 roku. Tego samego dnia stracono von Dohnanyia i luterańskiego teologa Dietricha Bonhoeffera.