Polska - Watykan

Po ratyfikacji Konkordatu stosunki polsko-watykańskie ułożyły się bardzo dobrze, stąd też sprawy bilateralne nie wymagały teraz stałego monitorowania Nowa sytuacja wymagała nakreślenia nowych zadań dla ambasady. Otworzenia nowych obszarów działalności dyplomatycznej, istotnych dla polskiej polityki zagranicznej, na wzór prowadzonych przez inne ważne ambasady takie jak Francja, Stany Zjednoczone, Niemcy, Wielka Brytania.
W pewnym sensie taka potrzeba stworzona została już przez samego Jana Pawła II. Wymiar globalny jego działalności, polityczne skutki pontyfikatu wymagały znacznie szerszych analiz aniżeli zamykania się tylko w ściśle bilateralnych relacjach pomiędzy dwoma podmiotami Państwem Polskim i Stolicą Apostolską.

Sytuacja po jego śmierci w istotny sposób przyczyniła się do zmiany tej orientacji. Ważne znaczenie przy określaniu roli ambasady ma także wzgląd semantyczny. Jest to ambasada akredytowana przy Stolicy Apostolskiej, a nie przy Watykanie, jak się często mylnie i w sposób uproszczony ja nazywa. To w istotny sposób inaczej sytuuje te ambasadę. To nie jest ambasada akredytowana przy małym terytorium, jakim jest Watykan. Jest to ambasada akredytowania przy Stolicy Apostolskiej, a więc podmiocie prawa międzynarodowego, który ze względu na funkcję Papieża i kościoła obejmuje swoim zakresem cały świat. Tak więc mutatis mutandis, możemy powiedzieć, że ambasada przy Stolicy Apostolskiej zbliżona jest bardziej w swej działalności do ambasady multilateralnej, tj. ambasady przy organizacji międzynarodowej aniżeli klasycznej ambasady bilateralnej. Z tego też względu ambasada podejmuje działania, które są istotne z punktu widzenia szerszych polskich interesów międzynarodowych, a które są wyznaczane przez aktywność Ojca Świętego. Przy takim podejściu aktywność i rola tej ambasady nie zostały zmniejszona po śmierci Jana Pawla II, a nawet wręcz przeciwnie, pewne działania, które były podejmowane przez otoczenie Papieża czy przez niego samego bezpośrednio teraz muszą być podejmowane przez ambasadę.
Takie kwestie jak prześladowania chrześcijan ze względów religijnych, dialog z islamem, ekumenizm, relacje z prawosławiem, złożony problem kwestii Dalekiego Wschodu, stosunków z Chinami czy Wietnamem, problemy Bliskiego Wschodu, to są wszystko kwestie leżące w kręgu zainteresowania ambasady przy Stolicy Apostolskiej.

Aby umożliwić lepszą wymianę informacji pomiędzy Polską a Stolicą Apostolską w kwestiach międzynarodowych uruchomiliśmy od 2006 instytucję kontaktów roboczych na poziomie wiceministrów spraw zagranicznych. Odbywają się one okresowo, mniej więcej co pół roku, i w Polsce i w Watykanie. Pozwala to także poszukiwać ewentualnie pewnych punktów wspólnych, w taki sposób aby można było wspólnie reagować na forum organizacji międzynarodowych, takich jak np. OBWE, ONZ, gdzie oba podmioty są członkami i łatwiej uzgadniać stanowisko.

Oprócz analiz i monitorowania bieżącej działalności dyplomatycznej Stolicy Świętej ambasada podejmuje także istotne działania organizacyjne, przyjmując corocznie liczne delegacje państwowe, w Watykanie. Przypomnieć zaś należy, że cała ambasada liczy tylko dwóch dyplomatów, ambasadora i radcę, świetnie przygotowanego do pełnienia swej funkcji p. Piotra Samerka.

Zakończenie

Jak widać z powyższego tekstu, obecnie stosunki polsko-watykańskie nabierają nowego charakteru jakościowego albo inaczej, można powiedzieć, wracają do pełnej normalności. Do przeszłości przechodzi widmo walki, jaką władze komunistyczne PRL toczyły z Kościołem Katolickim. Do przeszłości przechodzi spojrzenie na stosunki polsko-watykańskie przez pryzmat napięć i ideologii. Polska i Stolica Apostolska są równoprawnymi podmiotami we wspólnocie międzynarodowej. Po pontyfikacie Jana Pawła II odziedziczyliśmy solidny kapitał wzajemnego zaufania i poznania, który pozwala na nawiązanie długofalowej współpracy w obszarach obopólnego zainteresowania i wspólnego działania na forum międzynarodowym. Mam nadzieję, że tak się stanie.