Memoriał Polskich Himalaistów stanął przy szlaku wiodącym pod Everest

2019 rok to także 30. rocznica tragicznej śmierci Jerzego Kukuczki na południowej ścianie Lhotse oraz 60-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Nepalem.

Na czortenie w barwach biało-czerwonych umieszczono tablice z nazwiskami wszystkich - 33 Polaków, którzy na zawsze pozostali na 14 ośmiotysięcznikach. W uroczystym odsłonięciu tablic, o godzinie 16 czasu nepalskiego, uczestniczyło w niedzielę kilkadziesiąt osób z 10 województw, które zapaliły przy memoriale 33 znicze. Jedną z uczestniczek była Sylwia Bajek z Rzeszowa, najmłodsza Polka, która w maju ubiegłego roku, w wieku 26 lat, zdobyła Lhotse (8516 m), czwarty co do wysokości ośmiotysięcznik globu.

Obecni byli także przedstawiciele Parku Narodowego Sagarmatha, na terenie którego, na wysokości ok. 3500 m w Namche Bazar przy popularnym szlaku z Lukli pod najwyższą górę Ziemi, usytułowany jest monument, m.in. Hubi Raj Upadhyay, dyrektor departamentu konserwacji parku.

Miejsce zostało wyznaczone przez dyrekcję parku, a pierwsze prace rozpoczęły się jeszcze w październiku 2018 roku.

Odprawiona została też tradycyjna pudźa - hinduistyczny obrzęd modlitewny (bez niej nie może rozpocząć się żadna wyprawa w Himalaje), którą sprawował mnich z klasztoru w Namche. Tam przekazano kilka fotogramów, które wcześniej prezentowane były w Katmandu na wystawie największych osiągnięć w 80-leciu polskiego himalaizmu.

Część zdjęć eksponowana jest w Międzynarodowym Muzeum Gór w Pokharze, zwanym także muzeum himalajskim, a także w hotelu Vaishali w Katmandu, będącym w październiku główną bazą klubu Polskie Himalaje.

"To zupełnie nowe miejsce, w pięknie położonym widokowo punkcie, wyznaczonym przez dyrekcję parku Sagarmatha na tego typu budowle. Polska, jako pierwszy kraj, po załatwieniu niezbędnych formalności i długim procesie legislacyjnym, otrzymała zgodę na postawienie tam czortenu" - powiedział Marcin Mentel, który z ramienia Klubu Sportowego Polskie Himalaje koordynował wszelkie działania związane z budową memoriału.

Jak zaznaczył, dużą pomoc w załatwianiu różnych formalności okazał honorowy konsul generalny RP w Katmandu Lokmanya Golchha.

"Jestem bardzo zadowolony, że wielomiesięczne starania o zezwolenie na postawienie Memoriału Polskich Himalaistów zostały uwieńczone sukcesem. Przyznam, że łatwo nie było, bo to wyjątkowe miejsce. W 1979 roku Park Narodowy Sagarmatha wpisano na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na jego terenie są trzy ośmiotysięczniki: Mount Everest, Lhotse i Czo Oju" - podkreślił konsul honorowy.

Zamocowanie płyt z nazwiskami 33 osób okazało się sporym wyzwaniem logistyczno-technicznym.

"To prawie jak wspinaczka na Everest. Z Katmandu wysłaliśmy śruby, wkręty, wiertła, a tragarz zaniósł to wszystko oraz tablice z Lukli do Namche. Podczas wywiercenia dziur na wkręcenie śrub okazało się, że wiertarka nie poradzi sobie z tym materiałem. Jedyny sposób to dużo silniejszy przyrząd na prąd. Taki znaleziono w Lukli. Kolejnym problemem było doprowadzenie prądu do memoriału. W Namche udało się w końcu kupić dwa przedłużacze po 100 metrów i płyty zostały umocowane" - dodał Marcin Mentel.

To nie jedyny czorten w Himalajach, który upamiętnia Polaków pozostałych w górach najwyższych. Powyżej memoriału, pod południową ścianą Lhotse (8511m), znajduje się inny, poświęcony pamięci Rafała Chołdy (1985), Czesława Jakiela (1987) i Jerzego Kukuczki (1989), którzy zginęli podczas wypraw na tą ekstremalnie trudną ścianę czwartego pod względem wysokości szczytu Ziemi. Pod tym obeliskiem 24 października, w 30. rocznicę śmierci Kukuczki, spotka się 30 uczestników wyprawy trekkingowej Lhotse 2019. Wśród nich będzie m.in. żona drugiego w historii zdobywcy Korony Himalajów i Karakorum - Cecylia Kukuczka, która jest w drodze do bazy pod Everestem i Lhotse.

Nazwiska uwiecznione na Memoriale Polskich Himalaistów:

17 grudnia 1974 Stanisław Latałło, Lhotse (Himalaje) 28 lipca 1975 Marek Kęsicki, Broad Peak środkowy (Karakorum) 28 lipca 1975 Bogdan Nowaczyk, Broad Peak środkowy (Karakorum) 29 lipca 1975 Andrzej Sikorski, Broad Peak środkowy (Karakorum) 6 października 1978 Andrzej Młynarczyk, Makalu (Himalaje) 30 lipca 1982 Halina Krueger-SYROKOMSKA, K2 (Karakorum) 26 września 1982 Tadeusz Szulc, Makalu (Himalaje) 11 grudnia 1983 Stanisław Jaworski, Manaslu (Himalaje) 10 lipca 1985 Piotr Kalmus, Nanga Parbat (Himalaje) 18 sierpnia 1985 Barbara Kozłowska, Broad Peak (Karakorum) 25 października 1985 Rafał Chołda, Lhotse (Himalaje) 11 stycznia 1986 Andrzej Czok, Kanczendzonga (Himalaje) 10 lipca 1986 Tadeusz Piotrowski, K2 (Karakorum) 3 sierpnia 1986 Wojciech Wróż, K2 (Karakorum) 10 sierpnia 1986 Dobrosława Miodowicz-Wolf, K2 (Karakorum) 14 września 1987 Czesław Jakiel, Lhotse (Himalaje) 6 października 1988 Ryszard Kołakowski, Makalu (Himalaje) 27 maja 1989 Mirosław Dąsal, Mount Everest (Himalaje) 27 maja 1989 Mirosław Gardzielewski, Mount Everest (Himalaje) 27 maja 1989 Zygmunt Andrzej Heinrich, Mount Everest (Himalaje) 27 maja 1989 Wacław Otręba, Mount Everest (Himalaje) 28 maja 1989 Eugeniusz Chrobak, Mount Everest (Himalaje) 24 października 1989 Jerzy Kukuczka, Lhotse (Himalaje) 13 maja 1992 Wanda Rutkiewicz, Kanczendzonga (Himalaje) 2 października 1992 Sylwia Dmowska, Manaslu (Himalaje) 18 maja 1999 Tadeusz Kudelski, Mount Everest (Himalaje) 25 maja 2003 Krzysztof Liszewski, Mount Everest (Himalaje) 8 kwietnia 2009 Piotr Morawski, Dhaulagiri (Himalaje) 6 marca 2013 Maciej Berbeka, Broad Peak (Karakorum) 6 marca 2013 Tomasz Kowalski, Broad Peak (Karakorum) 7 lipca 2013 Artur Hajzer, Gaszerbrum I (Karakorum) 25 lipca 2015 Aleksander Ostrowski, Gaszerbrum II (Karakorum) 30 stycznia 2018 Tomasz Mackiewicz, Nanga Parbat (Himalaje)