Razem z żoną rzuciliśmy się, by przykryć własnymi ciałami dzieci; od odłamków pocisku na miejscu zginął mój kum - mówi PAP 35-letni Ołeksandr. 15 marca w pobliżu podwórka jego domu spadła rosyjska bomba lotnicza; dziś - jak wiele innych ofiar rosyjskiej agresji - leży w szpitalu miejskim w Czernihowie, gdzie lekarze zajmują się jego rozszarpaną nogą.
"Usłyszałem nadlatujący samolot, instynktownie krzyknąłem i rzuciłem się na syna, żona ciałem przykryła chrześniaczkę. Po wybuchu zacząłem wołać, czy wszyscy są cali, usłyszałem tylko głuche rzężenie kuma, który chwilę potem zmarł" - opowiada mężczyzna. Dodaje, że z serca i brzucha 38-latka wyciągnięto później trzy odłamki pocisku.
SYTUACJA NA UKRAINIE: Relacjonujemy na bieżąco
"Syn zareagował od razu, prześcieradłem zatamował krwotok z mojej nogi, usztywnił ją" - mówi Ołeksandr. Zapytany o to, skąd 17-latek wiedział, co w takiej sytuacji robić, odpowiada: "przed rozpoczęciem inwazji jeden z nauczycieli w jego szkole z własnej inicjatywy organizował dla uczniów kursy samoobrony i pierwszej pomocy".
Nadal mamy traumę; mojej żonie odłamki również poszarpały nogę, dzieciom na szczęście nic poważnego się nie stało - tłumaczy pacjent. "Mój dom jest kompletnie zniszczony, samochód spłonął" - dodaje.
Lekarze i pielęgniarki miejskiego szpitala nr 2 w Czernihowie na północy Ukrainy po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na dwa miesiące zamieszkali w piwnicy ośrodka.
"Byliśmy tu od początku, bez przerwy" - mówi Stanisław, czernihowski lekarz. "Spaliśmy tu, jedliśmy, nie opuszczaliśmy pacjentów ani na chwilę - dotyczy to całego personelu, nikt nie opuścił szpitala" - zaznacza.
Wybite szyby w oknach zastąpiono deskami, część drzwi wewnątrz budynku nosi ślady wpadających do niego odłamków. Lekarze i pacjenci znajdują się w tych częściach szpitala, które otaczają jego zewnętrzne - zdecydowanie bardziej zniszczone - skrzydła.
"Operowaliśmy na korytarzach i w gabinetach, brakowało nam po prostu miejsca, a pacjentów ciągle przybywało. Najpierw zajmowaliśmy się tymi w najbardziej poważnym stanie, a ci z łagodniejszymi objawami musieli czekać" - tłumaczy Igor, traumatolog z Czernihowa. Zaznacza, że dopiero 23 kwietnia - niemal trzy tygodnie po wyzwoleniu miasta - mógł wrócić na noc do własnego domu.
"W czasie jednego z ataków grupa pacjentów spacerowała po podwórku szpitala, kilku z nich zginęło razem z naszą koleżanką pielęgniarką" - wspomina Igor.
"Pewnego dnia w połowie marca wskutek dużego ataku na miasto przywieziono do nas około 40 pacjentów, chwilę później Rosjanie zbombardowali szpital. Nie wiemy, czy zrobili to celowo; czy podejrzewali, że zgromadzi się tu wiele osób" - zastanawia się traumatolog.
"Myślimy, że chcieli zastraszyć lekarzy, wypłoszyć nas z miasta. Wiedzieli, że jak uciekniemy, dojdzie do prawdziwej katastrofy humanitarnej" - wyjaśnia.
Pytani o to, czy w takich momentach nikt z personelu nie rozważał wyjazdu, lekarze mówią, że "naprawdę nikt nie myślał o wyjeździe". "Pomoc pacjentom to nasza praca, nasze powołanie i nasz obowiązek" - wyjaśnia Stanisław. "Wszyscy jesteśmy tu kolegami, znamy się od lat, więc też wspieraliśmy się nawzajem" - dodaje.
"Leki dostawaliśmy od wolontariuszy, pomoc humanitarna docierała do nas z innych części Ukrainy oraz z zagranicy" - informuje lekarz. Na pytanie o to, jak w związku z okrążeniem miasta przez Rosjan możliwe było dostarczanie szpitalowi niezbędnych środków, odpowiada: "nigdy przy tym nie byliśmy, ale mówiło się, że w nocy ktoś popychał je przez rzekę tratwą lub przekazywał innemu wolontariuszowi w lesie".
"Z pewnością możemy jednak powiedzieć, że za każdym razem przynoszono je rano" - dodaje.
Usługa "Podpisz dokument" przeprowadza użytkownika przez cały proces krok po kroku.
25 lutego od 2011 roku obchodzony jest jako Dzień Sowieckiej Okupacji Gruzji.
Większość członków nielegalnych stowarzyszeń stanowią jednak osoby urodzone po wojnie.