Praca po 50-tce

Portugalia

 Władze Portugalii zamierzają w najbliższych miesiącach przygotować pakiet propozycji wspierających aktywizację zawodową osób powyżej 50. roku życia.

Dotychczas miejscowi przedsiębiorcy mieli niewiele zachęt do zabiegania o dłuższy okres zatrudnienia starszych pracowników. Grupie tej zresztą w ostatnich latach nie zależało na osiąganiu pełnego wieku emerytalnego, który w Portugalii - zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet - wynosi 65 lat. Szacuje się, że zatrudnionych osób po 60-ce jest w tym kraju zaledwie 30 proc.

"Portugalia posiada niższy od średniej europejskiej współczynnik osób aktywnych zawodowo w przedziale wiekowym 55-64 lata", odnotowuje Nuno Pestana z ministerstwa pracy i polityki społecznej.

Najwięcej pracowników - ponad 10 tys. - przeszło na wcześniejszą emeryturę w 2010 r. zachęconych wprowadzoną przez rząd Jose Socratesa regulacją przewidującą opcję zakończenia aktywności zawodowej dla osób ze sfery publicznej, które mają 62,5 roku oraz 25-letni staż pracy.

W tym samym roku przedstawiciele kierowanego przez socjalistów ministerstwa pracy i polityki społecznej poinformowali o konieczności podwyższenia "w niedługiej przyszłości" granicy wieku emerytalnego z 65 do 67 lat, ze względu na niewydolność publicznego systemu ubezpieczeń społecznych. Rząd Jose Socratesa - który ostatecznie podał się do dymisji w marcu ub.r. - zapowiadał możliwość wprowadzenia nowelizacji w tej materii w 2013 r.

Rządzący Portugalią od czerwca ub.r. centroprawicowy gabinet Pedra Passosa Coelho odłożył wdrożenie w życie zmian związanych z podwyższeniem wieku emerytalnego na bliżej nieokreślony termin. Szef rządu nie sprzyja też ubiegłorocznej propozycji kanclerz Niemiec Angeli Merkel w sprawie podwyższania w Europie wieku emerytalnego do 67 lat.

"Nie zgadzam się z tym projektem. Lepszym wariantem jest opracowanie skutecznych metod aktywnego wchodzenia w starszy wiek" - stwierdził Passos Coelho.

W lutowym w wywiadzie dla telewizji RTP szef portugalskiego rządu przyznał, że jego gabinet rozważa wprowadzenie w niedługim czasie zachęt dla przedsiębiorców w celu aktywizacji zawodowej osób powyżej 50. roku życia. "Jedną z rozważanych opcji jest obniżenie firmom składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku zatrudniania pracowników o 40-letnim stażu na rynku pracy" - poinformował premier.

Passos Coelho zaznaczył też, iż w ciągu najbliższych dwóch dekad zmniejszy się w Portugalii tendencja do ubiegania się o wcześniejszą emeryturę, gdyż świadczenie to zmniejszy się o 50 proc. w stosunku do aktualnych stawek.

Tymczasem w ostatnich latach kryzys, w jakim pogrążona jest Portugalia, nasilił wśród miejscowych przedsiębiorców dążenie do redukcji etatów. I choć prawo pracy tego iberyjskiego kraju wystarczająco chroni pracowników powyżej 50. roku życia przed zwolnieniem, to w ostatnich latach najczęściej następuje ono w efekcie bankructw firm, i nie ma związku z wiekiem zatrudnionego.

Jak wskazuje Nuno Pestana, w Portugalii pracownicy po 50. roku życia coraz częściej sami czują się jednak mniej wydajni i chętniej występują o prawo do wcześniejszej emerytury.

Poza tym, na portugalskim rynku pracy istnieje też przeświadczenie, że osoba zbliżająca się do wieku emerytalnego jest gorszym pracownikiem. "Studia potwierdzają, że wśród przedsiębiorców występuje dystans do osób starszych. Zazwyczaj wynika on ze stereotypu, że 50-latkowie i starsi są osobami schorowanymi, o mniejszej wydajności pracy" - wyjaśnia Nuno Pestana.

Badanie zlecone przez ministerstwo pracy i polityki społecznej wykazało, że największy odsetek przedsiębiorców negatywnie ustosunkowanych do starszych członków załogi występuje firmach, w których zatrudniona jest wysoka liczba pracowników w wieku powyżej 50 lat.

Z innego studium przeprowadzonego przez to samo ministerstwo wynika, że najwięcej zatrudnionych pracowników w przedziale wiekowym 50-64 lata mieszka w południowej i środkowej części kraju, głównie w Lizbonie, Faro, Setubalu, Evorze oraz Santarem. Zazwyczaj pracują oni w dużych firmach prowadzących kursy dokształcające dla swojej załogi. Tymczasem wśród pracowników powyżej 45. roku życia na portugalskim rynku pracy dominują mężczyźni, zwykle posiadający wykształcenie średnie lub podstawowe.