Rosja: Aleksy II jest przeciw

Zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP) wypowiedział się na ten temat na prośbę służby prasowej swego Kościoła. Jego zdaniem, zapowiadanych wydarzeń nie da się usprawiedliwić "ani z historycznego punktu widzenia, ani na płaszczyźnie zasad i kanonów kościelnych". Katedra w Kijowie była od samego początku jedną ze stolicy Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, początkowo jako ośrodek metropolii, a następnie jako jedna z pierwszych katedr wśród eparchii (diecezji) ukraińskich - podkreślił patriarcha. Przypomniał, że niedawno podczas pobytu w Kazaniu, wypowiadając się na temat perspektyw swego spotkania z papieżem Benedyktem XVI, jako jedną z przesłanek takiego spotkania wymienił "powstrzymanie praktyki prozelityzmu, którą na Ukrainie prowadzi Kościół greckokatolicki". Aleksy II zwrócił uwagę, że losy prawosławia i uniatyzmu [tak RKP określa grekokatolików - KAI] na Ukrainie Zachodniej są ściśle ze sobą splecione. "Po zamknięciu w 1946 parafii greckokatolickich zwolennicy Unii uzyskali wsparcie duchowe w cerkwiach RKP. Widzieliśmy w tym świadectwo tego, że nasz Kościół odnosi się przychylnie do tych, którzy proszą go o pomoc duchową, nawet jeśli do niego nie należą" - stwierdził zwierzchnik RKP. Dodał, że niektórzy ludzie, którzy w głębi duszy pozostali grekokatolikami, kształcili się w seminariach i akademiach duchownych RKP. "I potem, gdy sytuacja polityczna się zmieniła, a grekokatolicy uzyskali możliwość otwarcia własnych świątyń, liczyliśmy, że nasze stosunki będą się rozwijały w tym samym nurcie: dobrego i pokojowego współistnienia. Kościół rosyjski zasługiwał przynajmniej na słowo podziękowania za tę troskę wobec zwolenników Unii, jaką okazywał w ciągu powojennych dziesięcioleci" - mówił Aleksy. Tymczasem "zamiast tego Kościół greckokatolicki powrócił do praktyki z XVI-XVII stuleci, gdy narzucano unię siłą przy poparciu nastawionej antyprawosławnie władzy" - skarżył się mówca. Jego zdaniem, taki rozwój wydarzeń "musiał skomplikować nasze stosunki zarówno bezpośrednio z grekokatolikami, jak i z Kościołem rzymskokatolickim". Na zakończenie swej wypowiedzi patriarcha potwierdził, że stanowisko RKP jest niezmienne, a kierownictwo Kościoła spodziewa się "szacunku i rozsądnego podejścia ze strony Kościoła rzymskokatolickiego". Ukraiński Kościół Greckokatolicki (UKGK) został zlikwidowany przez władze sowieckie na tzw. "pseudosoborze" we Lwowie w 1946, a jego majątek i wszystkich wiernych włączono siłą do RKP. Przez całe dziesięciolecia wyznający po kryjomu swe wiarę unici byli prześladowani, więzieni, w okresie stalinowskim wielu z nich nawet zginęło. Patriarchat Moskiewski w tym czasie nie tylko nie wyrażał żadnej skruchy z powodu tego, co się wydarzyło, ale przeciwnie, przy różnych okazjach podkreślał, że delegalizacja UKGK była aktem sprawiedliwości dziejowej, a grekokatolicy, którzy stawali się w ten sposób prawosławnymi, wracali do "wiary ojców". Grekokatolicy odzyskali prawne możliwości działania w 1989 r. Wtedy też zaczęli odbierać swe dawne świątynie i inne obiekty prawosławnym, których zresztą pozostało na Ukrainie Zachodniej już niewielu, gdyż większość wiernych powróciła do "wiary ojców", czyli właśnie do Unii. Na tym tle nieraz dochodziło do ostrych napięć a nawet walk między wyznawcami obu Kościołów. Na 21 sierpnia zaplanowane jest przeniesienie siedziby głowy UKGK ze Lwowa do Kijowa, a sam zwierzchnik, dotychczas noszący tytuł arcybiskupa większego Lwowa, ma się odtąd nazywać arcybiskupem większym kijowsko-halickim.