Duchowa czy dewocyjna? - o polskiej maryjności

O podstawach duchowości maryjnej, jej znaczeniu i polskim wyrazie mówiono 9 listopada podczas spotkania rozpoczynającego XXVI Dni Duchowości w KUL. W tym roku dni przebiegają pod hasłem "Signum magnum. Duchowość maryjna" i po raz pierwszy mają formę dwudniowego ogólnopolskiego sympozjum.
Ks. prof. Walerian Słomka mówił o obecność Maryi w tajemnicy Chrystusa i Kościoła. Przypomniał, że wyjątkowość więzi między Maryją a Jezusem ma uzasadnienie w tajemnicy Wcielenia. W zamyśle Bożym Maryja jest uczestniczką tajemnic Chrystusa.
- Maryja czynnie uczestniczy we Wcieleniu, najpierw w ukrytym, a potem w czynnym życiu Syna, w Jego męce, ale też zmartwychwstaniu i wywyższeniu. Dzięki temu sama zaznaje nie tylko mocy posłuszeństwa wiary, ale Wniebowzięcia i wywyższenia - mówił ks. Słomka.
Przypomniał, że macierzyńska rola Maryi nie przyćmiewa jedynego pośrednictwa Jezusa, bo jest w tym pośrednictwie głęboko zakorzeniona. Według prelegenta kult Maryi powinien wyrażać się przez naśladowanie Jej posłuszeństwa wiary i jedności z Chrystusem.
O obrazie polskiego kultu maryjnego mówił abp Stanisław Nowak, metropolita częstochowski. Zwrócił uwagę na zasadność używania terminu "polska duchowość maryjna" ze względu na szczególną obecność Maryi w historii i teraźniejszości Polski. Arcybiskup przestrzegał przed spłycaniem maryjności. Według niego główne zagrożenia to pseudo-objawienia, tani sentymentalizm religijny i tendencje poszukiwania pomocy u Maryi, idące czasem obok ekonomii Bożej.
Z drugiej strony metropolita bronił polskiej pobożności maryjnej przed obwinianiem jej o słabość Kościoła w Polsce. Wskazywał na coraz mocniejsze "ubiblijnienie" i zakorzenienie w liturgii. Zauważył, że polska maryjność jest ostatnio mniej jasnogórska, a bardziej fatimska i że można mówić raczej o duchowości, niż dewocyjności.
Z kolei o. prof. Antoni Jozafat Nowak przekonywał, że obecność Maryi leży u podstaw antropologii. - Prawdziwa antropologia rozpoczyna się z faktem Wcielenia, bo człowieka nie da się wytłumaczyć bez Chrystusa - mówił. Tłumaczył, że dopóki Bóg był nieosiągalny dla człowieka, dopóty człowiek nie rozumiał swojego człowieczeństwa i godności drugiej osoby. Potrzebne było Wcielenie, które daje właściwe rozumienie godności człowieka stworzonego na obraz Boga.
W pierwszym dniu sympozjum referat wygłosił również ks. dr Johannes Enichelmayr z Austrii "Maryja jako 'signum magnum' dla zjednoczonej Europy", natomiast o duchowości maryjnej w perspektywie III tysiąclecia mówił o. Celestyn Napiorkowski.
Drugi dzień sympozjum poświęcony będzie objawieniom fatimskim.